Lange en Korte Geere herinneren aan een bekende veldnaam voor een gerend
toelopend terrein.
De Langeviele is een van de aanwijzingen voor de in deze omgeving vermoede
vroegmiddeleeuwse villa waaruit onze stad moet zijn voortgekomen. We
vinden de naam ook in diverse Bevelendse dorpen: in het 17e eeuwse
Wissenkerke gaat het stellig om een door immigranten geïmporteerde ont
lening, maar in het reeds in 980 als villa genoemde Yerseke lijkt de naam
evenals in Middelburg autenthiek. In Frankrijk dragen nog 9 plaatsen de naam
Longeville. Het lijkt niet onlogisch dat een op zoveel plaatsen ontstane naam
moet zijn voortgekomen uit identieke situaties. Denkbaar lijkt dat het uit
groeien van de min of meer rechthoekige, verdedigbare villa's tot dorpjes vaak
zal hebben plaatsgevonden d.m.v. lintbebouwing, d.w.z. een 'lange villa', lang
een toeleidende weg. Wie weet een andere verklaring?
De Beddewijkstraat heette vroeger Beddeweech. In Zierikzee is thans nog een
straatje Beddeweeg, en het typische is dat men in beide steden vroeger niet
woonde 'in' maar 'tussen' Beddeweeg. Daar weeg een oud woord voor houten
wand is, zal het hier wel gaan om een spotnaam voor straatjes die zo smal
waren dat men ze vergeleek met de ruimte tussen een ledikant of bedstede en
een wand. Dat onze Beddewijkstraat vroeger smaller was, blijkt hieruit, dat de
stad er in 1597 een huis kocht voor straatverbreding.
De Kromme Weele lijkt een voor een kaarsrechte straat niet erg logische naam
te hebben. Nu kan een weel zijn ontstaan door dijkdoorbraak of door door
snijding van een zandige geulrug (de Seiswegrug?) door een nieuw geul (de
Domburgse watergang?), maar waterloopkundig ligt een kromme vorm voor
zo'n weel niet erg voor de hand. De verklaring zou kunnen liggen in het feit dat
Kromme Weele plus Vlasmarkt vroeger samen Kosterstraat heetten en samen
inderdaad krom waren. Zouden ze voordien samen Kromme Weele hebben
geheten, dan zou dit een kromme straat ter plaatse van een vroegere weel
geweest kunnen zijn.
In de naam Penninghoek herinnert de geringe waarde van een penning aan de
hier in het Groot Armenhof wonende armen. De benaming 'hoek' lijkt hier en
elders nogal eens te hebben geslagen op een wat afzijdig gelegen terrein aan de
binnenkant van een stadswal en op het doodlopende straatje erheen. De
Koningsstraat b.v. heette vroeger Schotse Hoek; zie ook de Blindenhoek.
De Simpelhuisstraat heet naar het nog bestaande Simpelhuis, gebouwd als
klooster, maar later gebruikt als krankzinnigengesticht.
De Helm heet naar een huisnaam.
De naam Wijngaardstraat roept vragen op. Hij kwam in de Middeleeuwen in
veel Nederlandse steden en dorpen voor, en gezien ons klimaat lijkt wijnbouw
aldaar niet waarschijnlijk. Ook een herbergnaam zou denkbaar zijn, maar die
ben ik tot nu toe niet tegengekomen. Mogelijk is ook een symbolische
betekenis: de Brugse Wijngaardstraat heette naar een bagijnhof.
De Sint Sebastiaanstraat heet naar een huisnaam.
25
