Gezondheidscommissie, opgenomen in de Middelburgse Gemeenteverslagen
bevatten bijvoorbeeld veel interessant materiaal. Zo leert het verslag van
voornoemde commissie uit 1885 ons dat men bij een onderzoek van het
regenwater van alle huizen en publieke gebouwen in Middelburg ontdekte dat
50% daarvan loodhoudend was. Daar dit water als drinkwater werd gebruikt,
is het niet verwonderlijk dat er loodziekten (als rheumatiek en kolieken)
voorkwamen. De gezondheidscommissie merkt dan ook op dat aanleg van een
duinwaterleiding 'eene zeer gewenschte zaak zou zijn'.
Het illustratieve gedeelte, dat een belangrijk onderdeel van het onderhavige
boek vormt, is goed verzorgd. Met name de kleurenreproducties zijn zeer
fraai.
Ik wil deze korte boekbespreking besluiten met de constatering dat het boek
van M.P. de Bruin een goede eerste aanzet vormt voor een meer omvattende
geschiedschrijving van de volkshuisvesting in Middelburg.
M.P. de Bruin, Ontwikkeling van de volkshuisvesting in Middelburg, Mid
delburg, Woningbouwvereniging Middelburg, 1983; prijs 45,
P.S.
Querido's letterkundige reisgids van Nederland
Op zo'n vijftien fietsminuten van mijn woonplaats passeer ik regelmatig een
klein standbeeld dat met evenveel reden op Walcheren, In Vlissingen zou
kunnen staan. Het bevindt zich, sinds 1969, aan de boorden van de Amstel, in
de schaduw van de markante Urbanuskerk (een neo-gotische schepping van
Cuypers uit 1889-1891), in Nes aan de Amstel. Het beeldje toont het bekende
schrijfsters-duo Betje Wolff en Aagje Deken.
Een verklaring voor deze locatie is niet zo moeilijk; in 1741 werd hier in Nes
Aagje Deken geboren, als dochter van de veeboer Pieter Teunisz. Deken.
.Lang heeft ze hier overigens niet gewoond; al op vierjarige leeftijd werd ze als
wees in Amsterdam ondergebracht. Later woonde ze in Midden-Beemster, De
Rijp en Beverwijk. In Zeeland kennen we haar vooral via haar in Vlissingen
geboren vriendin Betje Wolff.
Dit soort gegevens zijn sinds kort verzameld in een door Querido uitgegeven
reisgids. Naast het voor sommigen onmisbare Kunstreisboek, waaraan deze
gids qua uitvoering wel doet denken, is er nu dus een ander hulpmiddel om het
reizen en wandelen in Nederland nog aantrekkelijker te maken. Per gebied,
soms een provincie, soms een grote(re) plaats, hebben zestien auteurs in ruim
600 pagina's een enorme hoeveelheid gegevens bijeengebracht over de Neder
landse letteren. Geboorte- en woonhuizen, grafzerken, gevelstenen, stand
beelden; over al dit soort herinneringen aan grote en kleine schrijvers en
schrijfsters treft men informatie aan. Nog boeiender zijn de talloze verwij
zingen naar het letterkundige werk van de auteurs: welke huizen, straten,
steden en landschappen spelen daarin een rol.
In één van de kortste hoofdstukken (het telt precies 10 pagina's) behandelt
Wim Hofman Zeeland. Bijna in de vorm van een reisbeschrijving behandelt
hij, per (voormalig) eiland, de Zeeuwse literatuur over Zeeland. Op Walcheren
ontmoeten we op deze manier onder anderen Cats en Campert, Nijhoff en
Nescio, Van Schagen en Van Oorschot, Valerius en Bellamy. Kleine zwart-wit
foto's, niet altijd even goed van kwaliteit, van de gedenksteen voor Bellamy de
21
