BIJ DE VERDWIJNING VAN EEN
MARKANT GEBOUW: NOORDBOLWERK 35
Ondanks het feit dat Middelburg als monumentenstad zuinig is op haar oude
bouwwerken, verdwijnt er toch zo stiekum nog wel het een en ander. Onlangs
werd er bijvoorbeeld een aardig pandje aan de Seisweg afgebroken. We
kunnen ook denken aan het sterk verwaarloosde buiten 'De Griffioen'. De
plannen voor een nieuwe aanbouw aan dit oude huis beloven niet veel goeds.
Wellicht dat we daar te gelegener tijd op terugkomen, want we willen het hier
hebben over het markante gebouw Noordbolwerk 35, dat in juni van dit jaar
gesloopt is.
In 1873 liet de Middelburgse Nijverheidsvereniging een grote tuin aanleggen
op het Noordbolwerk. Deze nieuwe buitensociëteit, gewoonlijk de theetuin
genaamd, werd spoedig beroemd in de Zeeuwse hoofdstad. Niet in het minst
door de muziekuitvoeringen die er 's zomers werden gegeven. Op woensdag
avonden en zondagmiddagen verdrong men elkaar rond de muziektent in de
tuin. Vooral als de bekende Jan Morks (1865-1926), dirigent en luitenant
directeur van het Schutterij korps - na 1907 Middelburgsch Muziekcorps -
acte de présence gaf. Tegen betaling van een bescheiden jaarlijkse contributie
mochten de Middelburgers de buitensociëteit bezoeken; vreemdelingen
konden vrij geïntroduceerd worden.
In het begin van onze eeuw besloot de deftige sociëteit De Vergenoeging een
dependance van haar gebouw aan de Markt bij de theetuin te bouwen. Als
architect werd de Middelburger A.L.J. Goethals aangezocht. Uitvoerder was
de firma C.A. Goethals en Zoon, die een timmerwerkplaats in de Seisstraat
had.
Een zo verrees dan in 1902 Noordbolwerk 35. Een gevelsteen naast de
voordeur (die overigens van later datum is; de oorspronkelijke hoofdingang
bevond zich tussen de twee ramen aan de voorzijde en werd helaas toen het
pand een andere bestemming kreeg dichtgemetseld) vermeldt: 'Eerste steen
gelegd door mej. A. Boudewijnse 19 23/10 '02. Die mej. A. was de toen 12-
jarige Adriana, dochter van Pieter Boudewijnse, ijzerhandelaar en bestuurslid
('Commissaris der gebouwen en van het buffet') van de Vergenoeging.
Het grote bouwwerk had Jugendstilachtige kenmerken (vooral de raampar-
tijen), maar was niet geheel stijlzuiver. De zwierige Jugendstil of Art Nouveau
is in ons nuchtere land eigenlijk nergens tot volle wasdom gekomen, voor wat
betreft de bouwstijl dan. Voorbeelden van Jugendstilmotieven in huizen zijn
in Middelburg o.m. te vinden in Dam 32 en Pijpstraat 23.
Tot 1922 hield het pand zijn bestemming van sociëteitsgebouw, op de boven
verdieping woonde sedert 1908 de beheerder en kastelein Johan Frederik
Gustaaf Scholten met zijn gezin.
Mevrouw E.W. v.d. Putte - Goethals uit Veere, een dochter van de architect
Goethals, herinnert zich die tijd nog goed: De 'Theetuin' lag toen nog in een
heel lommerrijke omgeving, de uitbreiding van het Gasthuis was nog niet
begonnen, aan de 'Theetuin' grensde toen de 'Kruidtuin' (met o.a. hoge
uitheemse bomen), die doorliep tot aan de achterkant van de huizen aan de
Korte Herengracht, met er in alleen aan de Molenwaterkant het kleine tuin
manswoninkje van de oude Schrier.
13
