ifjl ft Ik
/i«»i
heeft deze stijl een honderd jaar het landschappelijke en stedebouwkundige
uiterlijk van Walcheren mede bepaald. En - voeg ik erbij - daarmede zijn be
staansrecht bewezen.
Verwonderd staan wij echter niet dat hierop een reactie kwam in de vorm van
iets totaal nieuws, zoals de Art Nouveau of Jugendstil, omdat dit de (bouw)-
kunstenaar toch meer kon bevredigen, terwijl ook de hele maatschappij in die
tijd begon te veranderen.
Overigens was deze consistorie niet de eerste aanbouw van de kerk. Er is een
aquarel bekend, geschilderd door J.W. Worrell, waarop de kerkring in 1857 is
weergegeven. Hierop komt een klein 'bakkeetachtig' gebouwtje voor met
vierkante ramen en met dakpannen afgedekt. Toch vormde dit, zo te zien, een
betere eenheid met het kerkgebouw dan de huidige consistorie.
Op deze aquarel komt tevens nog een deel voor van de ommuring van het
voormalig kerkhof. Het is verdrietig te moeten constateren dat juist zo'n
onderdeel van de omgeving is verdwenen. De bekorting van onze dorpspleinen
wordt op de eerste plaats gevormd door de verhoudingen in functies en in
bebouwd en onbebouwd terrein. De hoogte van de huizen, de breedte van de
weg, de plaats en soort van de beplanting, de grotere massa's van gemeente
huizen en pastorie én van de kerken zelf. Als scheiding tussen de openbare
functie en het hof van de kerk hoort een scheiding in de vorm van een laag
muurtje.
Op de tweede plaats wordt de bekoring gevormd door de individuele archi
tectuur van de gebouwen en op de derde plaats door de (pensen die er wonen
en vertoeven. Zij kunnen net dat beetje extra sfeer en warmte scheppen dat
16
