laten naar aanleiding van deze vraag een rentmeester een onderzoek instellen
naar de financiële positie van de kerk; maar tevens moet deze functionaris
nagaan 'ofter gheen middel en zo, zonder tvoorscreven bosch te blooten'! (2).
Eén van de vele afbeeldingen bij het artikel van Van Swigchem toont de ruïne
van de kerk van Brigdamme. Het is echter niet juist, zoals het bijschrift sug
gereert, dat deze kerk slachtoffer werd van de 'troebelen' van 1572-1574. Al
eerder, in 1562, was de kerk (uit wraak) in brand gestoken.
Een niet meer bestaand gebouw, het kasteel Zandenburg bij Zanddijk, trekt
nog altijd aandacht. H. Verwey behandelt enkele aspecten van Zandenburg in
de mededelingen van de Nederlandse Kastelen Stichting, die sinds kort ver
schijnen onder de titel Castellogica. Hinderlijk van deze uitgave (evenals het
bulletin van de Stichting Oude Zeeuwse Kerken in een ringband) is dat de
losbladige afleveringen niet van een jaartal zijn voorzien.
Verwey staat stil bij de geschiedenis van het kasteel tot de totale verwoesting in
1572; hij behandelt de topografie van het (voormalige) kasteel en omgeving; en
schenkt tenslotte aandacht aan de bergjes (werven, vliedbergen) rondom
Zanddijk.
Een duidelijke vraagstelling en conclusie ontbreken echter in het artikel. De
belangrijkste waarde ligt dan ook in het opgenomen illustratie-materiaal.
Daarbij zijn enkele kaarten uit het Middelburgse Rijksarchief; zeldzamer zijn
die uit het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage.
-C.A. van Swigchem, De Ned. Herv. Kerk te Grijpskerke. De kerk als monu
ment, in: Bulletin Stichting Oude Zeeuwse Kerken, nr. 11 (1983), pp. 3-14.
- H. Verwey, Zandenburg en de bergjes van Zanddijk, in: Castellogica. Ver
kenningen. Mededelingen van de Nederlandse Kastelen Stichting, pp. 39-51.
(1) V.d. Horst, De kerken en parochiën op Walcheren, in: Bijdragen voor de
geschiedenis van het bisdom Haarlem, deel Vil (1879), pp. 391-427
i.h.b.p. 395.
(2) Notulen staten (collegiaalboek) 9-10-1578, p. 48.
A.P. de Klerk, 29-2-1984
'Vlissingen. Veranderd gezicht 1900-1982' is de titel van een al weer twee jaar
geleden verschenen boek, samengesteld door Jac. Schoenmaker. Als geboren
Vlissinger sprak deze titel mij natuurlijk aan, en nieuwsgierig het boek door
bladerend, stelde de inhoud mij niet teleur.
Schoenmaker heeft naast afbeeldingen van het huidige Vlissingen foto's van
vroeger gezet. Telkens laat hij zien hoe het 80, 60 of 30 jaar geleden was en hoe
de situatie nu is. De contrasten zijn duidelijk; vergelijk maar eens Kolvenier-
straat en Plein Vierwinden toen en nu of de Boulevard voorheen en thans
Veel schoons is helaas in de loop der jaren verdwenen. Natuurlijk eiste de
oorlog haar tol, maar niet alles is aan oorlogsverwoestingen toe te schrijven.
Geconstateerd moet worden dat Vlissingen nooit erg zuinig op haar monu
menten is geweest en dat er onnodig veel aardige en interessante gebouwen zijn
afgebroken.
Het boek toont talrijke facetten van het oude én het moderne Vlissingen.
26
