HET SARACIJNSTRAATJE IN VLISSINGEN
EN HET ZEEUWSE ALPIENE RAS
door A.M. van Loo-Ditmar
Een veel voorkomend verschijnsel aan de Middellandse Zee zijn de veelal tot
ruïne vervallen torentjes, die langs de kust staan. Deze torens noemt men sara-
cijnentorens. Dat is niet omdat de Saracijnen deze gebouwd hebben, maar
omdat ze werden gebruikt als uitkijk. Kwamen er schepen aangevaren, wier
herkomst onbekend was, dan kon men de plaatselijke bewoners waarschuwen,
dat er wel eens Saracijnen aan wal konden stappen en deze heren waren niet te
vertrouwen.
Zeerovers, kapers en overvallers waren geen onbekenden voor de bewoners
van kustgebieden. In West-Europa hadden ze te kampen met de Noormannen,
die zelfs tot in de Middellandse Zee kwamen (Sicilië). In de Middellandse Zee
kwamen geregeld overvallers uit het Midden-Oosten en van de kust van
Noord-Afrika. Zelfs tot in Spanje (Andalusië) kwamen ze en daar hebben ze
zich honderden jaren gevestigd. De invallers van de kusten bleven niet altijd
deze roverij bedrijven: ze vestigden zich mettertijd in die landen en brachten er
hun godsdienst en cultuur. De laatste kwam in het Midden-Oosten tot grote
bloei. In Bagdad en Alexandrië had men grote bibliotheken. Men schreef op
papyrus, een plantenblad dat bewerkt werd om op te schrijven; eerder had
men al kleitabletten gebruikt. De meest verfijnde artikelen werden langs de
oude karavaanwegen aangevoerd. Helemaal uit China zijde, uit Afrika ivoor,
dan wierook, myrrhe, noem maar op.
Bagdad was de stad van de 'duizend en één nachten'! Wetenschap bloeide en
deze verworvenheden brachten de 'bezetters' van Noord-Afrika en Spanje mee
en zo ontstonden belangrijke centra, waarvan het bestuur zelfstandig ging
optreden en de banden met het Midden-Oosten losser werden.
Aan deze beschaving kwam zoals aan vele een einde. Het Romeinse Rijk had
langzamerhand moeten wijken voor deze invasie. De Christenen hadden
eigenlijk alleen nog invloed in Europa.
Al had Karei Martel in de slag bij Poitiers een Moors leger verslagen, dit was
niet de echte oorzaak van de aftocht der Moren. Dat was het werk van de z.g.
'Katholieke Koningen', Ferdinand en Isabella van Spanje. Deze wisten de
Moren met harde hand van het Iberisch schiereiland te verdrijven.
De kruisridders, die lange tijd een zeer geïsoleerd bestaan voerden aan de kust
van de Libanon en Palestina, moesten het weer afleggen tegen de Moslims.
In Noord-Afrika blijven enkele Moslimstaten over, die een zelfstandig leven
gaan leiden.
Een stam uit het Midden-Oosten, die invallen deed aan de Franse Middel
landse Zeekust tussen Nice en Monaco, ging daar aan wal. Ze veroverden daar
gebieden en trokken naar het noorden tot in de Franse Alpen. Daar vermeng
den ze zich later met de bevolking. Nu zijn er nog namen zoals Saracin en
andere verbasteringen hiervan te vinden.
Soms vraag ik me af: waar komt de naam Saracijnstraatje, in Vlissingen,
vandaan? Heeft een Zeeuwse kaper één of meerdere van deze Moren meege
nomen naar zijn woonplaats en stamt de beroemde Joost de Moor van deze
woestijnbewoners af?
Op school leerden we dat Zeeuwen, met hun donkere haar en bruine ogen,
35
