'k eleze
Gebruikte literatuur
L.C.F. Bigot-Gilles van Hees 'Verleden en Heden', Beknopte geschiedenis van
opvoeding en onderwijs, bewerkt door dr. F.W. Prins, Groningen, 1963
L.W. de Bree, 'Het platteland leert lezen en schrijven', het lager onderwijs op
het platteland in de eerste helft van de 19e eeuw, Amsterdam, 1946
L. Dasberg en J.W.G. Jansing, 'Meer kennis, meer kans', Het Nederlands
onderwijs 1843-1914, Haarlem, 1978
Encyclopedie van Zeeland, Middelburg, 1982-1984
Ph.J. Idenburg, 'Schets van het Nederlandse schoolwezen', Groningen, 1960
Johan Jansen en S. Visser, 'Van Plato tot Decroly', studiewerk der historische
pedagogiek, Purmerend, 1963 14)
H.M. Kesteloo, 'Aagtekerke', Middelburg, 1893
J.H. Meysen, 'Lager onderwijs in de spiegel der geschiedenis 1801-1976', 175
jaar nationale wetgeving op het lager onderwijs in Nederland, Den Haag, 1976
N.F. Noordam, 'Historische pedagogiek in Nederland', Nijkerk, 1979
Winkler Prins, Geschiedenis der Nederlanden, deel 3, prof.dr. E.H. Koss-
mann, 'De Lage Landen van 1780 tot 1970', Amsterdam-Brussel, 1977
In het kader van het Zeeuwse VOC-festival dat afgelopen zomer, met name op
Walcheren plaatsvond, werden door de Stichting VOC publicaties te
Middelburg een achttal boeken uitgebracht. Vier van deze uitgaven willen we
hier - vanwege de grote betekenis van de VOC voor onze provincie - nog eens
nader belichten.
In de eerste plaats 'Verbeeld verleden'. Dit boek, dat 94 blz. omvat, is een
gezamenlijke uitgave van de Stichting VOC publicaties en de Teekenacademie.
Het bestaat uit 50 tekeningen van de Middelburgse beeldend kunstenaar Leen-
dert van der Pool en teksten van de kunsthistoricus Lodewijk Wagenaar,
verbonden aan het Amsterdams Historisch Museum. Behalve een tweetal
verdwenen monumentale gebouwen (het Oostindisch Huis te Middelburg en
het Van Dishoeckhuis te Vlissingen) zijn in het boek de thans nog zichtbare
herinneringen aan het VOC-tijdperk (1602-1795/98) op Walcheren afgebeeld.
We zien onder meer oude kanonnen, gevelstenen, pak- en woonhuizen,
munten, kleifiguren en het oude Middelburgse haventracee. Bij de nauwkeuri
ge tekeningen van Van der Pool zijn de informatieve teksten van Wagenaar
geplaatst (de tekeningen voornamelijk op de linker bladzijde en de teksten
rechts), waardoor een twee-eenheid beeld-tekst is ontstaan.
Heel fraai is ook 'Johan Nieuhofs beelden van een Chinareis 1655-1657' door
de sinoloog en historicus dr. L. Bussé, verbonden aan de Rijksuniversiteit
Leiden, en de kunsthistoricus dr. R.L. Falkenburg, voormalig conservator van
het Zeeuws Museum. Het boek begeleidde de gelijknamige tentoonstelling in
het Zeeuws Museum te Middelburg en bevat drie hoofdstukken van Blussé
('Op zoek naar een verdwenen manuscript', 'Avonturen in China' en een
'Transcriptie van Johan Nieuhofs reisverslag') en één van Falkenburg ('Johan
Nieuhofs beelden van China'). In juli 1655 vertrok een Nederlands gezant
schap vanuit Batavia naar China. Het was voor het eerst dat een dergelijke reis
plaatsvond. Van het gezelschap maakte Johan Nieuhof, van origine een
39
