GEVELSTEEN IN DE MOLEN 'DE KOE'
door E. van Wijk
Op mijn vraag naar de betekenis van één der gevelstenen in de molen 'De Koe'
te Veere (De Wete van april 1987), heb ik geen rechtstreeks antwoord gekre
gen. Toch meen ik er achter te zijn wat het opschrift op die steen betekent, zij
het dat ik er niet voor 100% zeker van ben.
In een lezing op een studiedag van de Werkgroep Historie en Archeologie,
gewijd aan het 'Testament van Bommenee', noemde ir. W. Annema dat zeer
waarschijnlijk J. Huisman de bouwer en Adriaan Bommenee de ontwerper
van de tweede 'De Koe' is geweest. Nu waren deze twee namen mij door de
studie van de molens van Veere niet geheel onbekend, maar een rechtstreeks
verband met de gevelsteen had ik niet gelegd.
Uit de archieven is mij gebleken dat J. Huisman, molenmaker te Goes, be
moeienissen met de molen heeft gehad, dat er een eerder bestek is geweest voor
de molen, een stellingmolen in plaats van de latere grondzeiler, en dat er een
memorie van genoemde Huisman is over de nieuw te bouwen molen; de
bouwer ervan is hij echter niet geweest. Ik acht het niet onmogelijk, dat JH op
de steen staat voor J. Huisman.
Ook Adriaan Bommenee heeft zich, als 's Lants Inspecteur (van de Staten van
Zeeland), tevens als schaffer (zoiets als gemeenteopzichter) van Veere, be
moeid met de te bouwen molen en hij heeft een oordeel gegeven over de later
gebouwde molen. Hij heeft zich vaker bezig gehouden met molens, want in
1755 is door hem een bestek gemaakt voor een stenen windkorenmolen te
Arnemuiden, die er echter nooit is gekomen; te duur.
AB kan dus slaan op Adriaan Bommenee.
EE kan dan betekenen Elias Eliassen, de uiteindelijke bouwer van de molen;
het kunnen echter ook de laatste twee letters zijn van Bommenee.
7M betekent 12 juli 1736, zeer waarschijnlijk de datum van het
'7^6 TTn inmetselen van de steen.
Tenzij er andere gegevens te voorschijn komen, acht ik het bovenstaande de
meest waarschijnlijke verklaring van de inscriptie op de gevelsteen van 'De
Koe', maar zoals in het begin reeds gezegd, voor 100% zeker ben ik er niet
van.
Bronnen:
Notulen Wet en Raad, Gemeentearchief Veere
Memorie van Jacobus Huisman, nr. 169 3, Gemeentearchief Veere
Inventaris nr. 1565, Gemeentearchief Veere
12
