EEN DIJK VAN EEN DIJK
Tentoonstelling Westkapelse Zeedijk
door L.M. Hollestelle
Ter gelegenheid van de opening van de verbeterde Westkapelse Zeedijk op 3
juni j.l. wordt er tijdens de Westkapelse feesten in de periode van 8 t/m 23 juli
(op de werkdagen van 10.00 tot 17.00 uur) een tentoonstelling gehouden over
de geschiedenis van deze dijk. De plaats is het Polderhuis van het Waterschap
Walcheren in de Zuidstraat te Westkapelle.
De ruim vier kilometer lange dijk, genoemd naar het erachter gelegen dorp
Westkapelle, vormt het meest westelijke punt van Walcheren. Met de
Hondsbossche zeewering in Noord-Holland is de dijk één van Nederlands
beroemdste zeedijken. Door de eeuwen heen heeft de Westkapelse Zeedijk de
aandacht getrokken. H. van Gelderen, voormalig ingenieur van de Polder
Walcheren typeerde in 1914 de dijk als 'het meest belangrijke werk, zooal niet
van Zeeuwschen kunst, dan toch van Zeeuwschen durf en volharding, den ver
buiten de grenzen van ons land bekenden en beroemden Westkappelschen
dijk!'. De inwoners van Westkapelle hebben het al eeuwen over 'd'n Diek'.
'De voormuur van Walcheren tegen de Noordzee' is een voortdurende zorg
geweest voor de Polder, later het Waterschap Walcheren. Kapitalen aan geld
bedragen, onnoemelijke hoeveelheden aan materialen als zand, allerlei soorten
steen, hout, stro, asfalt zijn in deze dijk geïnvesteerd om Walcheren te be
waren voor de gevaren van de zee. De dijk ligt 'op stormstreek': bij westen- en
noordwestenwind is de dijk het meest bedreigde punt van de hele Nederlandse
kust; vooral het gedeelte waar de dijk schuin naar het noordoosten afknikt bij
het huidige hoofd 20.0 (voormalige dijkpaal 23).
Aanvankelijk lag Westkapelle - dat omstreeks het jaar 1000 is ontstaan - be
schermd achter een duinenrij met een smal strand. De eb- en vloedstromen van
en naar de Westerschelde - toen Honte genaamd - tastten deze duinenrij aan.
In 1432 werd de toestand gevaarlijk. De abt van de abdij en het stadsbestuur
van Middelburg gingen naar Westkapelle om de schade aan de duinenrij te
aanschouwen 'overmits dat die dunen seer verminderden ende wechscuerden'
en dat 'die goede luden van Westcapelle begherden te hebben een cleen
dijckskijn'.
Deze kleine dijk is nog niet het begin van de Westkapelse Zeedijk. In 1483
wordt er gesproken van een 'ware' (binnendijk) over een lengte van 480 meter,
achter de duinen.
In de eerste helft van de zestiende eeuw werd de duinenrij in zodanige mate
door stormvloeden - vooral door die van 1530 en 1532 - aangetast dat de
duinen werden overgehaald en omgevormd tot een dijk. In 1540 werd het
eerste staketwerk (korte paalhoofden op de dijk om de golfslag te breken)
'diendende tot versterkinge van den nieuw gemaakten dijk' in tegenwoordig
heid van keizer Karei V aangebracht. Op de kaart van Jacob van Deventer,
omstreeks 1550, is de zeedijk te zien, samen met de daar achtergelegen
binnendijk. Onder de kaart staat: 'Westkappel met den dubbelen dijk en
14
