Dijkje
HET VISIOEN VAN SINT JACOB
Heeft U wel eens een visioen gehad? Mij overkwam dat laatst in Middelburg.
Ik luisterde naar een lezing over de middeleeuwse pelgrimsinsignes, die in
Zeeland zijn opgegraven.
Opeens besefte ik dat Vlissingen een etappeplaats op de bedevaartsroute naar
Sint Jacob is geweest. Dat vereist enige toelichting. De drie belangrijkste
bedevaartsoorden in de middeleeuwen waren: Het Heilig Land, Het graf van
de apostel Petrus in de Sint Pieter in Rome en het graf van de apostel Jacobus
in Santiago de Compostela. Dat ligt vlak bij Kaap Finisterre op de noord
westpunt van Spanje. En om die laatste gaat het.
Zo'n bedevaart moest je eigenlijk te voet maken, maar pelgrims die niet erg fit
waren en het konden betalen maakten de lange reis naar het graf van de heilige
Jacob de Meerdere graag per schip. Nu had Vlissingen in de middeleeuwen
uitstekende scheepvaartverbindingen met Spanje. Als in 1556 Keizer Karei de
Vijfde afstand doet van de regering verlaat hij de Lage Landen vanuit
Vlissingen. En als in 1559 Koning Phillips de Tweede de Nederlanden vaarwel
zegt scheept hij zich ook in in Vlissingen en zo zijn er meer voorbeelden.
Vanzelfsprekend hebben ook pelgrims van deze route gebruik gemaakt. Ik zag
meteen het hele tafereel voor mij. De bedevaartgangers liepen het laatste stuk
vanaf het Koopmansvoetpad rechtstreeks naar de middeleeuwse haven (nu
Bellamypark) via de Blauwpoort en natuurlijk de Sint Jacobsstraat.
Ze passeerden daarbij de Sint Jacobskerk. Daar legden ze de laatste biecht af
en smeekten voor het beeld van Sint Jacob de zegen af over de gevaarlijke
tocht naar de Golf van Biskaje. Sint Jacob de Meerdere werd zelf ook altijd
uitgebeeld als pelgrim met de pelgrimsstaf, de grote flaphoed, versierd met
jacobsschelpen (Coquille St.-Jaques) en de pelgrimskruik. En nu was het me
ineens ook duidelijk waarom het wapen van Vlissingen oorspronkelijk bestond
uit een pelgrimskruik op een rode achtergrond, net als de scheepsvlag uit die
tijd.
Het Vlissingse stadswapen is dus geen zilveren vaas met gouden kettingen,
maar een pelgrimskruik van steengoed met een riem er aan om hem als veldfles
te kunnen gebruiken en dat kun je op oude gravures ook duidelijk zien.
Toen ik thuis kwam heb ik nog heel laat een vriend gebeld die ik opgewonden
van mijn visioen vertelde. Hij stemde met mij in en zei dat hij langs de weg
naar Vlissingen boven een bezinestation van SHELL een grote gele Jacobs-
schelp had gezien op een rode achtergrond. Het kon niet missen, dat moest de
oude pelgrimsroute naar Santiago zijn. Hij bracht mij even aan het twijfelen,
maar dat is toegestaan. Zo word je beproefd.
43
