EEN BIJZONDER MOLENTJE
EN EEN BIJZONDERE UITVINDER
Even ten oosten van Zoutelande ligt de voormalige
parochie en ambachtsheerlijkheid, nu een buurtschap,
genaamd Werendijke (Werendike).
De naam is zeer waarschijnlijk ontleend aan een
kleine dijk, die een gebied met een kreek buitendijkte.
Te Werendijke heeft een klooster gestaan, maar dat is
van weinig betekenis geweest. Ook het gehucht is
nooit erg groot geweest1. Thans doen nog twee boer
derijen de naam Werendijke voortleven, n.l. Groot-
Werendijke en Klein-Werendijke.
Bij deze eerste boerderij, gelegen links van de weg
Biggekerke - Zoutelande, heeft een molen(tje) ge
staan en hierover is weinig bekend. In de officiële
statistieken komt hij niet voor. Het Verslag der
Provinciale Schoonheids- en Archeologische Com
missie over het jaar 1926 vermeldt voor Walcheren 26
windmolens, maar niet het molentje van Werendijke;
in 1948 zijn er nog 18 over en daarbij is niet ons
molentje2.
Er is een foto, een kiekje van de molen, genomen
door wijlen de heer H. Hendrikse uit Koudekerke,
zelf liefhebber van molens en verzamelaar van Zee-
landica. Deze foto, gekregen van Willem Roosejr. uit
Koudekerke, is het uitgangspunt geweest van mijn
naspeuringen naar dit bijzonder molentje en de
maker ervan.
Het molentje
De gegevens over het molentje heb ik gekregen door
bestudering van twee foto's, door twee krante-artike-
len3 en door gesprekken met verschillende personen
die het molentje gekend hebben. Het menselijk ge
heugen is echter niet geheel betrouwbaar en men
spreekt elkaar nogal eens tegen. Zo ook over de
plaats waar het molentje heeft gestaan. Het is echter
wel zeker dat het gestaan heeft z.z.w. van het hof
'Groot-Werendijke', achter de schuur aan de kant
van de duinen (zie tekening). Waar men het wel over
eens is, is het feit de dat molen gebouwd is door Jacob
Geelhoed, toen boer op het hof. Dat is gebeurd in de
tijd toen Pieter Verhage uit Meliskerke knecht bij
hem was en dat was van 21 oktober 1933 tot 23 mei
1934.
De molen was een grondzeiler, d.w.z. dat de wieken
dicht langs de grond gingen; dus geen stellingmolen
of bergmolen en het was een bovenkruier. Alleen de
kap was draaibaar op de wind en niet het gehele
molenhuis, zoals bij een standerdmolen. Er was een
betonnen vloer en kleine poeren waarin ijzeren H-balken
van ongeveer één meter verankerd zaten en daarin
weer houten gordingen die dienden als stijlen.
Het molentje was bedekt met riet, wat duidelijk blijkt
uit een der foto's. Sommigen spreken echter van
situatie anno 1941
Groot-Werendijke
gemaakt naar een tekening van A. Dingemanse
1. molen
2. travalje
3. smidse
4. schuur
5. huis
6. put
7. varkenshok
8. mestput
9. perceeltjes grond
10. houtwal
11. sloot
12. vijver
13. baan
14. boomgaard
15. erf
16. huis H. Ova
17. bouwland L. Vos
18. Klein-Werendijke, J. Wisse
19. weiland C. Vos
20. weiland
21. bouwland
22. richting foto
23. provinciale (Werendijkse) weg
4
