tdafaww )iih„ r r,
'inn, m tOoord en beeld
Theehuisje T)e Griffioen'
Op speurtocht naar bijzondere zaken die passen
in deze rubriek kwamen we via het pad langs de
Domburgse Watergang in Middelburg uit bij
het theehuisje van het voormalige buiten 'De
Griffioen'. Lopend langs het pad komt men
onder de indruk van de rust en de schoonheid
die in deze omgeving nog heerst en heeft men op
sommige plaatsen zich op een veelheid van
Middelburgse monumenten. Daarbij valt hier
het 18e eeuwse herenhuis met de bijbehorende
theekoepel het meest in het oog.
Eens heeft hier een buitenplaats gelegen met
ongetwijfeld prachtige tuinen en waterpartijen.
Nu vinden we hier nog slechts enkele delen van
terug in de direkte omgeving van het huis in de
naastgelegen woonwijk.
Theekoepels of theehuisjes vormen stille getui
gen uit een periode waarin theedrinken bij de
welgestelden uitgroeide tot een ceremonie pas
send bij de levensstijl. De schepen van de
V.O.C. brachten in de 17e eeuw ook dit produkt
op de Europese markt en het werd al spoedig in
de huiselijke kring een gewaardeerd genotmiddel.
Aanvankelijk vooral in de kringen van de rijken
die hiermee ook weer een mogelijkheid kregen
om hun rijkdom te etaleren. Wat was er aant
rekkelijker om van deze drank te genieten in een
fraai glazen paviljoentje uitziende op park en
water?
Opdrachtgevers en bouwlieden zijn hierin beiden
zeker geslaagd. Hoewel hierover geen absolute
zekerheid bestaat wordt het ontwerp van onze
theekoepel toegeschreven aan de beroemde
architect Van Bauerscheit Jr. (1699-1768). Op
Walcheren zeker geen onbekende. Door zijn
toedoen straalt het gebouwtje iets van macht en
status uit. Het is een goed voorbeeld van late
barok of rococo, de stijl die Van Bauerscheit zo
goed beheerste.
Geen wonder dat dit gebouwtje op de lijst van
geregistreerde monumenten staat.
Zittend in de koepel kon men toendertijd uit
kijken over het wijde Walcherse land en kon
men de buitenplaatsen langs de Koudekerkseweg
zien liggen.
Over het water van de Domburgse Watergang
zal men de bootjes hebben zien varen van en
naar de stad beladen met landbouwprodukten
en bouwmaterialen. De veerschuiten, waar Mid
delburg en Domburg zelfs straatnamen aan
hebben te danken, zijn vele jaren langs de fraaie
theekoepel gegleden. De laatste schipper van
het schuitveer op Middelburg, de heer Sinke,
verruilde dit beroep in 1886 voor het werk van
badman op het strand in Domburg.
In welk jaar het oorspronkelijke huis 'De
Griffioen' precies is gebouwd, is niet bekend.
Op de kaart van Middelburg, die door Goliat in
1657 is vervaardigd en in 1696 in de Croniek van
Zeeland verscheen, komt een gebouw voor dat
veel overeenkomst vertoont met het huidige.
Het zal dus in de tweede helft van de 17e eeuw
zijn gebouwd.
Herman van de Putte (1628-1678), bezitter van
de buskruitmolen 'De Grenadier' en tevens
vermogend lakenkoopman, liet het buiten ont
werpen.
In de heraldiek, aanvankelijk alleen door de
adel toegepast, speelden leeuwen en adelaars
een grote rol. De rijke 17e eeuwse kooplieden
maten zich eveneens adellijke allures aan en zo
vernoemde Herman van de Putte, de nieuwe
bezitter, zijn huis naar een fabeldier, half leeuw,
half adelaar: De Griffioen.
Over de vele bezitters is in de loop van de tijden
uitgebreid gepubliceerd door o.a. W.S. Unger,
P.W. Sijnke en A.F. Baljeu.
Vader en zoon Van de Putte, die als kooplieden
ook de kaapvaart en slavenhandel niet schuw-
18
