van 3 gulden ouderdomsrente in de week. De
allerarmsten waren aangewezen op het Burger
lijk Armbestuur, den burgerlijken ermen.
De uitkering was te weinig om van te leven en te
veel om dood te gaan. Nu was er een lelijk oud
wijf in het dorp, een soort orakel, die het be
stuur van den ermen op een minder fraaie wijze
typeerde. Die lui schijten niet voor 12 uur en
dan is het nog dinne, zei ze dan. Als er dan
iemand zei: 'Je wordt oud mens', zei ze: 'Jae, de
suuker is nie mi zo zoete'. Wrange humor.
Dorsen
Als het graan op het land op stukken stond
werd met het paard en wagen naar het dorp
vervoerd en opgeslagen in de vele kleine land-
bouwschuren, waar het later met de vlui (de
dorsvlegel) werd gedorst. Dat ging zo door tot
er ineens in de straten een fenomeen verscheen,
nl. de dorsmachine van Piertje en Janus. Soms
tot grote ergernis van de vrouwen, want bij een
beetje wind waren de stoepen, de straten en de
glinten bedekt met stof, kaf en stroresten.
De klachten hadden echter op Piertje geen
enkele invloed. Dorsen is nu eenmaal geen gala
voorstelling zei hij dan.
Uitvoeringen
Er waren in het dorp nog een paar voorstel
lingen die geen galavoorstellingen waren, maar
in tegenstelling met de zojuist genoemde, wel
erg plezierig. Dat waren de jaarlijkse uitvoe
ringen van de fanfare en het dameskoor. Ze
werden bij toerbeurt in de café's, Het Koffiehuis
en het Kasteel van Batavia gehouden. Het
muzikale gedeelte en de eenakter werden opge
voerd op een klein gammel zelf opgebouwd
toneeltje. Primitief maar wel erg gezellig.
Opmerkelijk was dat de mannen niet bij de
vrouwen zaten. De vrouwen zaten vooraan in
de zaal en de mannen achteraan. Alleen de
burgemeester mocht op de eerste rij tussen de
vrouwen zitten. Na afloop werden de tafels aan-
eengeschoven en werd er natuurlijk gezongen
en ook een stevig borreltje gedronken.
Vertier
Het vertier in het dorp bleef echter beperkt tot
deze twee uitvoeringen en de kermis. Veel gezel
ligheid brachten de onderlinge verjaarsvisites
waar de dorpsnieuwtjes werden uitgewisseld en
waar de hele avond, ook door de mannen,
alleen chocolademelk werd gedronken, bereid
van zogenaamde chocoladekoekjes, die in één
van de vele kleine winkeltjes, gedreven door
weduwen, te koop waren.
Caféleven
Nu iets over het caféleven. Het café was het
domein van de mannen, vrouwen kwamen er
niet, alleen op de kermis. Het houden van een
café was een weinig florerend bedrijf, met uit
zondering dan misschien van het Kasteel van
Batavia, waar nogal wat dijkwerkers kwamen
als de lonen waren uitbetaald. In de andere
café's kwamen in de week alleen een paar zuu-
pertjes. Een paar oude mannetjes die verslaafd
waren aan het borreltje.
's Zaterdagsavonds kwamen er nogal wat jonge
gezellen om een kaartje te leggen of te biljarten
en een ZHB-pilsje te drinken. Sommigen die
niet zo goed bij kas zaten dronken lager, dat was
een paar cent goedkoper. Als de gezelligheid in
het café dan goed op gang begon te komen, ging
plotsklaps de deur open en stond daar het gezag
en was het uutjaegen. Het was 10 uur en het café
moest sluiten.
Het gezag, dat was veldwachter Stoel. Hij
moest zorgen voor de rust en orde in het dorp.
Hij moest optreden tegen alles wat niet oorbaar
was in het dorp en dat was gezien het vroege
sluitingsuur dikwijls heel veel.
Hij moest verder letten op de stropers en jutters.
Met argusogen kijken naar de baalzak die
iedere Westkappelaar bij zich had als hij er op
uit trok. Die baalzak was een onmisbaar attri
buut. Je kon nooit weten, misschien vloog er
wel eens een levend haas of konijn in die zak.
En als het regende en je had niets gevonden kon
hij altijd nog dienst doen als capuchon. Of er
werd iets aan de zeekant gevonden dat niet
bestemd was voor de strandvonder.
Verder moest de veldwachter op order van de
burgemeester stipt 's morgens om 9 uur post
vatten bij de openbare school in de Zuidstraat
om te zorgen dat de guus op tijd en ordelijk naar
binnen gingen. Dan de post brengen bij de bur
gemeester en dan volgde het dagelijks ceremo
nieel: nog iets van Uw orders burgemeester?
Nee, dank je Stoel. Stoel af.
Uutjaegen
Als na het uutjaegen de jonggezellen uit het café
kwamen werden ze opgewacht door hun mei-
sen, die al een paar uur in de Zuidstraat heen en
28
