OVER DE HOEFSTAL OF TRAVALJE
Overgenomen uit 'Zeeuws Pla
tenboek', F.v.d.Driest en Rino
Visser (Uitg. Pitman).
Wie een travalje voor de deur heeft en nauwe
lijks bekend is met het smidsbedrijf, wil daar
natuurlijk meer over weten en gaat op onder
zoek uit. Tamelijk moeizaam onderzoek, want
veel documentatie is er niet.
In de Zeeuwse Encyclopedie vindt men een
omschrijving van de travalje als volgt:
"Hoefstal voor paarden om te worden beslagen.
Het betreft in het algemeen een houten getim
merte met 2x2 staanders, waartussen het paard
geleid en vastgemaakt wordt. Aan een ijzeren
dwarsstang wordt de voet van het paard onbe
weeglijk vastgezet zodat het paard niet kan
slaan. In enkele gevallen kwamen dubbele tra-
valjes voor, zelfs overdekt (bijvoorbeeld Markt
Tholen en Ring Haamstede); later zijn er nog
travaljes van pijpijzer opgericht. Uit de hand
beslaan kwam in Zeeland niet of weinig voor".
Het Woordenboek der Zeeuwse Dialecten ver
wijst bij het woord travalje naar stravalje of
strevalje en meldt dat dit een hoefstal voor of in
12
de smidse is.
In diverse boekjes van de serie over Zeeuwse
dialecten van mevrouw E. v.d. Broecke - de
Man is een hoofdstuk aan het werk van de
(hoefjsmid gewijd.
Aanvankelijk leek het of ik literatuur over
travaljes en het smidsbedrijf werkelijk bij elkaar
moest sprokkelen. Noch de Zeeuwse biblio
theek, noch de bibliotheek van het Openlucht
museum in Arnhem konden me veel verder
helpen. Toch is op het terrein van het Openlucht
museum een smederij met travalje uit Scherpen-
zeel te vinden en heeft men daar een schitterend
model van een wagenmakerij en hoefsmederij
met travalje uit Tholen.
In Engeland bleek het makkelijker om allerlei
aardige boekjes te kopen en bij De Slegte vond
ik een uit 1891 daterende Amerikaanse uitgave
"The Complete Guide to Blacksmithing".
In al deze boeken geen woord over travaljes,
want die zijn daar nooit in gebruik geweest. De
