Collectes op zondagen brachten gemiddeld
ƒ5,a 7,op. Een eigen predikant had men
niet. In 1909 ontstonden spanningen binnen de
kerkeraad, die zo hoog opliepen dat kerkvisi
tatie nodig was. De crisis werd bezworen maar
de gemeente bleef wankel.
Toch zat er verandering in de lucht. Zoals reeds
vermeld was Ds. Veenstra, die in zijn hart altijd
Christelijk Gereformeerd was gebleven, in 1892
met het grootste deel van zijn gemeente overge
gaan naar de Nederduitsche Gereformeerde
kerk. Hij overleed in 1908 en zijn opvolger Ds.
Pol, een echte Kuyperiaan, streefde ernaar de
bestaande verschillen tussen de twee Gerefor
meerde kerken te verkleinen en hen onder een
noemer te brengen.
Weer ontstond een scheuring: honderdvijfender
tig leden van de Gereformeerde Kerk gingen in
januari 1910 over naar de Christelijke Gerefor
meerde Kerk. Door deze ledenaanwas ontstond
dringend behoefte aan een nieuw kerkgebouw
voor de Christelijke Gereformeerden.
Er werd een bouwcommissie ingesteld, collecte
bussen in de kerk geplaatst en een lidmaat stelde
4000,ter beschikking voor de bouw.
Op 26 juli 1910 werd de grote stap gezet: voor
notaris Paap te Vlissingen verschenen Joseph
van Raalte en Jan Smit Arieszoon, directeuren
van de N. V. Koninklijke Maatschappij de Schel
de. Zij verkochten aan het eveneens aanwezige
bestuur der Christelijke Gereformeerde Kerk
een stuk grond aan de Kasteelstraat, hoek
Lammensstraat voor 2464,In het koop
contract werd o.a. bepaald, dat de kopers
verplicht waren binnen één jaar een gebouw op
te trekken, daar anders de terreinen "om niet"
aan de Kon. Mij. de Schelde zouden terugvallen.
Er moest dus vaart gezet worden achter de
bouw en dat gebeurde ook: al op 9 augustus
1910 werd de (nog steeds aanwezige) eerste
steen gelegd door mevrouw Potjewijd-Veenstra,
dochter van de hiervoor meermalen genoemde
predikant. Consulent Ds. Geels uit 's-Graven-
deel verwees naar 1 Samuel 7:12, naar het EBEN
HAËZER. Aan het einde van de plechtigheid
zong de gemeente uit Psalm 118.
Op 15 december 1910 was het weereen feestdag
voor de Christelijke Gereformeerde Kerk van
Vlissingen. De nieuwe kerk, die onder toezicht
van architect P.S. Dijkstra (1884) was gebouwd,
kon in gebruik worden genomen. Het gebouw
was en is sober uitgevoerd; aan de hand van
eigen waarneming volgt een korte beschrijving.
Men treedt binnen via een kleine vestibule,
waarna men in de eigenlijke kerk komt. Hierin
staan eenvoudige groene banken, een eigen
kansel, avondmaalstafel en doopvont. Op de
kansel een van Ravensteinbijbel, in 1943 ge
schonken door J. van Wallenburg. Geen over
bodige luxe. Calvinisme in zuivere vorm. Genoeg
over het interieur, terug naar de gemeente.
Hoewel men dus vanaf 15 december 1910 over
een echt kerkgebouw beschikte, een eigen predi
kant had men nog niet. Na het uitbrengen van
diverse beroepen werd op 12 november 1911 de
eerste predikant B. v.d. Berg bevestigd.
Onder zijn leiding stabiliseerde de gemeente,
terwijl in die dagen uit een afscheidingsbewe
ging te Zaamslag ook een Christelijke Gerefor
meerde Kerk ontstond. Bij de totstandkoming
daarvan leverde Ds. Van den Berg uit Vlis
singen een levendig aandeel.
Nadat Ds. Van den Berg Vlissingen eind 1915
had verlaten, kwam de gemeente onder zijn
opvolger, Ds. Croes(sedert 17november 1918),
tot bijzondere bloei, ook in financieel opzicht.
Op 11 mei 1920 werd een door de firma Stan
daard te Rotterdam gebouwd orgel in gebruik
genomen, waarvoor men met centen en dubbel
tjes 1000,bijeen had gebracht en waarvoor
een gemeentelid 1000,had geschonken.
Verder kocht men in die periode een huis in de
Scheldestraat (46) om als pastorie dienst te doen
en werd de consistorie/kosterswoning naast de
kerk uitgebreid met een bovenverdieping.
Aan het einde van de jaren twintig namen leden
van de Christelijke Gereformeerde Kerk zitting
in het bestuur van de Vereniging voor Bijzonder
Lager Onderwijs op Gereformeerde Grondslag.
Bovendien nam men plaats in het bestuur van
het ziekenhuis Bethesda. In 1928 werd een
Zendingsvereniging opgericht, die de Zeeuwse
Zendingsdagen organiseerde op het terrein van
de Vlissingse Willem Ill-kazerne.
Te memoreren valt verder dat onder leiding van
de Vlissingse predikant Ds. Kleisen op 6 april
1936 een Christelijke Gereformeerde Kerk te
Middelburg werd gesticht. Vlissingen fungeerde
daarbij als moedergemeente.
10 Mei 1940: de fatale datum. In de eerste
oorlogsdagen verlieten vele gemeenteleden de
Scheldestad. Het huis van de Christelijke Gere
formeerde predikant, Ds. Meijnhoudt, werd bij
een bombardement beschadigd. De bewoners
kwamen met de schrik vrij. Op Tweede Pinkster
dag (13 mei 1940) zou vanuit de kerk aan de
Kasteelstraat een dienst via de radio worden
19
