DE GEDENKPLATEN IN DE STATIONS
MIDDELBURG EN VLISSINGEN
zich al gauw goed bij ons thuis. Tegen vader en
moeder zei ze oom en tante. Haar grote vriendin
werd Jannetje, de meid. Ze hield van dieren,
kreeg een geitje, wist schuwe katjes te temmen
en liep buiten adem achter een hond aan die
bang was voor luchtafweergeschut. Ze leerde
zelfs een makke koe melken en ging op den duur
Zuid-bevelands praten. Hoewel sommige men
sen van haar aanwezigheid op de hoogte waren,
hebben zich nooit moeilijkheden voorgedaan.
Mijn moeder en mijn schoonzuster zijn nog een
keer op een winterse dag met Martientje per
trein naar Groningen gereisd en de volgende
dag terug. In oorlogstijd een wereldreis!
Hoe de ouders zich ook beheersten, het afscheid
was hard. Vaderen moeder hadden aan meneer
en mevrouw Cohen beloofd dat wanneer de
ouders de oorlog niet zouden overleven, Mar
tientje altijd bij ons zou mogen blijven. Als ze,
eenmaal volwassen, naar haar familie in Dene
marken zou willen gaan, zou ze zelf mogen
beslissen. De ouders Cohen stelden prijs op een
Nederlandse opleiding. In de loop van 1944
ontwikkelde de toestand zich dusdanig dat
Cohen reëel gevaar ging lopen. Vader heeft toen
de hulp ingeroepen van de Ondergrondse Wer
ker de heer M.D. de Groot uit Goes, die in het
zicht van de bevrijding in de buurt van Woens-
drecht doodgeschoten is. Het hoe en wat om
trent zijn bemiddeling is mij onbekend. Trou
wens, hoe is vader aan zijn naam gekomen? Elk
contact met de familie Cohen werd meteen
verbroken.
Na Dolle Dinsdag, de strijd in Zeeuws-Vlaan
deren, de luchtaanvallen op de zeedijken van
Walcheren en de landingen op Zuid-Beveland
kwam dan met veel gevlieg en geschiet de
Bevrijding. Martientje had geen schrammetje
opgelopen. Hoe zou het nu met haar ouders
zijn, waar zouden ze ergens zitten? Waren ze
toch nog in leven?
Martientje, die nu bijna zeven was, even oud als
Koningin Beatrix, kon nu gerust in Nieuwdorp
naar school toe. Daar liep ze dan ook elke dag
met andere kinderen heen. Ze leerde ook Engel
se militairen kennen, die bij ons aan huis
kwamen. Toen er een luitenant op dienstreis
naar Engeland moest, mocht ze voor diens
kinderen een kartonnen dierenboekje meegeven
met gevolg dat er vele jaren lang in een buiten
wijk van Londen een poes gewoond heeft die
Pimpeldonsje heette.
De oorlog sloop voort en de onzekerheid
omtrent het echtpaar Cohen bleef vanzelfspre
kend voortduren. Welk lot was het beschoren
geweest? In Groningen had het Verzet meneer
Cohen een vals persoonsbewijs en meneer en
mevrouw een onderduikadres bezorgd. Met
achterlating van alles hebben ze het getweeën
aangedurfd per trein te reizen, met alle risico's
van scherpe controle en hebben ze tot het eind
van de oorlog in de omgeving van Schoorl bij
Alkmaar ondergedoken gezeten.
Na de capitulatie op 5 mei 1945 is West-
Nederland voorlopig afgesloten gebied geble
ven, maar dit heeft de Cohens niet kunnen weer
houden. Brandend van verlangen hun kind
wellicht weer te zullen zien hebben ze Schoorl
per fiets verlaten om te proberen Zuid-Beveland
te bereiken. Ze hebben mensen bereid gevonden
hen over grote rivieren te zetten en daar ver
schenen ze opeens. Cohen op een fiets met anti-
plofbanden. Op onze boerderij werd het gezin
half mei tot ons aller opluchting herenigd.
Nu was de Bevrijding pas compleet!
De heer Cohen heeft daarna gekozen voor een
betrekking als leraar in Dordrecht en het echt
paar heeft nog op verschillende andere plaatsen
gewoond. Als hoogbejaard weduwnaar verbleef
de heer Cohen op de Veluwe. Zijn gehoor stond
hem toe muziek en met name zijn geliefde strijk
kwartetten te beluisteren, soms zelfs buitenshuis.
Toen ik hem de laatste maal opzocht waren zijn
90 jaren hem duidelijk aan te zien. Hij haalde
talrijke herinneringen op en had het meer dan
ooit over Martientje die al in 1963 zo ontijdig
gestorven was. Nog geen jaar geleden had ik de
eer te mogen spreken tijdens zijn uitvaart.
C.M. Bier ens
Ongeveer vijfhonderd medewerkers van de Ne
derlandse Spoorwegen zijn in de Tweede We
reldoorlog om het leven gekomen. Ook op
Walcheren vielen in die jaren slachtoffers onder
het NS-personeel. Hun namen staan vermeld op
de gedenkplaten, die zijn aangebracht in de hal
van de stations Middelburg en Vlissingen. Op
die te Middelburg staat: Cornelis Grim. Op die
5
