sprongen, waaronder waterwinningsgebie- den waar het natuurleven rijk was aan voor Zeeland unieke soorten van zoet water. Veelwortelig kroos, aarvederkruid en diverse fonteinkruiden komen daar voor, evenals een waterbeestje met de fraaie naam medicinale bloedzuiger. Ook amfibieën doen het er goed, waaronder de gewone pad, de groene kikker en de klei ne watersalamander. Verbeteringen Een aantal maatregelen heeft de forse ver ontreiniging van de natuur ingedamd en langzaam aan lijkt de weg geopend naar een verbetering van en wellicht terugkeer naar een gezonde natuur. Om ze in wille keurige volgorde te noemen: de landbouw gebruikt veel minder bestrijdingsmiddelen, de overheden zijn goeddeels gestopt met het bespuiten van de bermen, hier en daar is begonnen het waterpeil beheersbaar te maken, industrieën stoten minder vervui lende stoffen uit, veel bodemsaneringen zorgen voor schonere grond en minder doorlekken naar het grondwater en er is ook onder particulieren een groter 'milieu besef. Mensen gooien niet zomaar meer alles weg, alhoewel er altijd uitzonderingen blijven. Sommige gebieden zijn inmiddels beschermd, zoals op Walcheren De Man teling en de duingebieden, maar ook klei nere elementen als het 'bos' bij Ter Hooge en diverse vliedbergen. Inmiddels is er ook sprake van natuurbouw of natuurherstel. Een voorbeeld van natuurbouw vind je net buiten Walcheren, op het voormalige werkeiland van de Oos- terscheldekering, Neeltje Jans. Daar is in een spontaan ontstaan duinlandschap een slufter gemaakt, een vogeleiland aange legd en een binnenduinlandschap gescha pen. Natuurherstel heeft plaatsgevonden in het voormalige waterwingebied Oranje zon, waar een waterwinningkanaal is gedempt en een natte duinvallei aange legd. Nat is die vallei nog niet, wat weer alles heeft te maken met het grondwater peil, maar een begin is er. De natuur blijft zelf ook in beweging, zoals blijkt aan de noordkant van Walcheren, bij Breezand, waar de kust langzaam aangroeit en nieu we duintjes ontstaan. De natuur herstelt zich soms sneller dan je denkt. Bermen bloeien weer volop, soms in eerste instantie gehoipen door er zaad te zaaien van uiteenlopende soorten. Hier door komen ook de vogels weer terug die de berm gebruiken als fourageer- of broedplaats, evenals veel vlinders, kevers en andere insekten. Muizen komen veel voor in bermen en dat zorgt voor een regelmatig bezoek van de torenvalk, die de afgelopen jaren in Zeeland weer flink in aantal is toegenomen en vaak langs de wegen 'biddend' boven de bermen kan worden gezien. In het kader van de huidige ruilverkaveling worden watergangen voorzien van natuur vriendelijke oevers. In het verleden waren watergangen en kreken veel uitbundiger begroeid met rietkragen. Door verkaveling is de landbouw opgerukt tot aan de water kant. Daardoor kwamen veel planten- en dierensoorten in de verdrukking of verdwe nen geheel. Als een rietvegetatie vol staat met grote lisdodde, koninginnekruid, harig wilgeroosje, haagwinde, bitterzoet en grote brandnetel is het eigenlijk - hoe gek het ook klinkt - niet goed gesteld met de watergang, sloot of kreek. De diversiteit ontbreekt dan. Rietkragen zijn van groot

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 1997 | | pagina 25