Atlantikwall. Walcheren en meer specifiek
Vlissingen waren belangrijk. 'In de Atlantik
wall werd Vlissingen een van de 20 vesti
gingen, Verteidigungsbereiche, die van
Skagen tot de Frans-Italiaanse grens aan
gelegd werden', schrijven Sakkers en Hou
terman. De linie rond Vlissingen bestond
uit betonnen tankversperringen, een anti
tankgracht en 37 zware bunkers en kreeg
de naam Landfront Verteidigungsbereich
Vlissingen. De linie liep (en loopt groten
deels nog steeds) van Groot-Valkenisse
met een boog om Vlissingen naar Fort
Rammekens. Dat dit niet geheel aan de
aandacht van de geallieerden voorbijging,
blijkt uit het boek van Crucq, met de foto
verkenningen die de geallieerden maakten
in de periode 1943-1944 van het eiland
Walcheren en alle dorpen en steden erop.
Hoe de Duitsers ook hun best hebben
gedaan hun verdedigingswerken te
camoufleren, de 'foto-interpretatierappor
ten' laten aan duidelijkheid over de plaats
van de verdedigingswerken niets te wen
sen over. Het resultaat is bekend: met pre
cisiebombardementen schakelde de geal
lieerde luchtmacht een groot deel van de
verdediging uit. Zowel de verkennings
vluchten voor als tijdens de bombarde
menten hebben haarscherpe beelden
opgeleverd die nu, uit de archieven van de
geallieerden, eindelijk in boekvorm zijn uit
gebracht.
Je zou denken dat er over de Tweede
Wereldoorlog in relatie tot Walcheren al
genoeg is geschreven, maar dat blijkt een
vergissing. Telkens weer komen nieuwe
gegevens, fotomateriaal, herinneringen
boven water en krijgen mensen andere
inzichten. De beschrijving van de geschie
denis is tenslotte onderhevig aan de tijd
(en de politieke omstandigheden) waarin
die geschiedenis wordt opgeschreven, de
gedachten en emoties die bij de schrijvers
leven, de op dat moment beschikbare
gegevens. Dat wordt moeilijker naarmate
de gebeurtenissen recenter zijn, of zelfs
tot de eigen herinneringen van de schrijver
behoren.
Wat opvalt aan beide boeken is de onge
looflijke gedetailleerdheid van de verza
melde gegevens. Of het nu de nauwgezet
te verslaglegging is van de fotoverken
ningsvluchten boven Walcheren, met alle
coderingen van dien, of de beschrijvingen
en plattegronden van de op Walcheren
gebouwde verdedigingswerken; het is bij
zonder professioneel onderzocht en opge
schreven. Beide boeken zijn een absolute
'must' voor mensen die geïnteresseerd zijn
in de geschiedenis van Walcheren, met
name in die van de Tweede Wereldoorlog.
Robbert Jan Swiers
P.M. Crucq, Walcheren 1943-1944, foto
verkenning en bombardementen, 'Alone
above all', 156 pagina's, De Koperen Tuin,
Goes 1997, 49,95.
H. Sakkers en H. Houterman, Landfront
Verteidigungsbereich Vlissingen 1942-
1944 Atlantikwall, Vlissingens laatste ves
tinggracht, 66 pagina's, eigen beheer, Mid
delburg 1997, 39,95.
