uitgegeven Oorlogsherinneringen aan
Nieuw- en Sint Joosland en omgeving,
opgetekend door F. Beekman (1918) te
Arnemuiden.
Beekman was tot september 1943 werk
zaam op de hofstede De Schorerpolder, die
op last van de Duitsers in januari 1944 werd
afgebroken. Hij baseert zijn verhaal op
eigen waarnemingen, mededelingen van
derden en op het dagboek van F.P. Polder
dijk van de hofstede Nieuwlands Rust.
Zowel in 1940 als in 1944 werden vanuit
Zuid-Beveland via de Sloedam aanvallen
op Walcheren uitgevoerd, waarbij Nieuw
en Sint Joosland in de vuurlinie lag. De bur
gers beleefden bange uren. Onder hen en
onder de militairen vielen betrekkelijk veel
slachtoffers.
Na mei 1940 hernam het leven in het dorp
min of meer zijn gewone gang. Beekman
wijst erop dat de bewoners eigenlijk nauwe
lijks wisten wat er buiten hun directe omge
ving gebeurde. Toch werd niet alles zoals
vroeger. Er moest, soms gedwongen, voor
de Duitsers worden gewerkt. Deze werk
zaamheden leverden overigens veelal
behoorlijke verdiensten op 25,- tot 30,-
per week), waardoor de boeren werden
gedwongen de lonen van hun arbeiders te
verhogen. Er kwamen onderduikers. Beek
man zelf bracht een van hen, een radarspe
cialist, met paard en wagen onder een voer
stro over de (bewaakte) Sloedam.
De Duitsers probeerden de graan- en
vleesproductie zoveel mogelijk te controle
ren. Dit leidde onder meer tot clandestiene
slachtingen.
Toen de bezetters in 1944 probeerden voor
raden graan uit Walcheren weg te voeren,
verbood de toen nog ondergrondse Orde
Dienst (OD) loondorsers voor hen te werken
op straffe van verlies van hun machines.
Na de bevrijding van Nieuwland op 5
november 1944 door de Schotten, die ove
rigens door de OD werden binnengehaald,
werd hard gewerkt om het normale leven
weer op gang te brengen. Beekman kwam
bij de OD en werd leider van de munitie
ophaaldienst. (Hij was vóór de oorlog bij de
artillerie geweest en werd geacht verstand
van dat soort zaken te hebben.) Opmerke
lijk is zijn verhaal over de zorgeloosheid
waarmee velen met granaten omsprongen.
Deze werden gedemonteerd en de inhoud
werd gebruikt om kachels aan te maken,
waarbij het verbrandingsproces zich zo nu
en dan wat al te heftig voltrok. In het voor
jaar van 1945 kwamen vier mannen om bij
een ontploffing in een munitieopslagplaats
dichtbij de Rijksweg.
Als OD'er was Beekman ook betrokken bij
de bewaking van voedselvoorraden, die in
de Openbare School waren opgeslagen.
Met veel genoegen vertelt hij hoe hij samen
met Brakman, de leider van de OD, wist te
verhinderen dat een bekende zwarthande
laar zich hiervan meester maakte. Op een
avond meldde de man in kwestie zich met
een vrachtwagen, een grote mond en een
papier met stempels van het Militair Gezag
bij Beekman om de zaak 'over te nemen'.
Na overleg met Brakman ging het feest niet
door.
Mede door dit soort aardige details is het
boekje van Beekman zeker de moeite van
het lezen waard.
H.J. Vader
Oorlogsherinneringen aan Nieuw- en Sint
Joosland en omgeving, opgetekend door F.
Beekman te Arnemuiden, juli 1996.
