Dorsboek leugenboek Loondorsen op Walcheren in de jaren dertig en veertig Mijn verhaal gaat terug tot voor de Tweede Wereldoorlog. Reeds toen oefende ik naast mijn beroep als landbouwer dat van 'loondorser' uit. Dat wil zeggen dat ik met dorsgarnituur, bestaande uit een tractor, een dorsmachine en een stropers, van boer tot boer ging om hun graan en peul vruchten te dorsen, voor zover ze me daarvoor uitnodigden. Feeststemming Het dorsen was voor de boer een vreugde volle bezigheid. Heel de zomer had hij zijn vruchten verzorgd en zien opgroeien, ze geoogst en bijeengebracht in de schuur. Als de tijd van het dorsen aangebroken was, kwam de dorsmachine op het erf en dan pas werd bekend wat de opbrengst zou zijn. Het kon meevallen, maar ook tegenvallen. De boer en zijn gezin, maar ook het personeel, waren zeer benieuwd. Er heerste eigenlijk een beetje feeststem ming. De dorsmachine werd op de dors vloer geduwd en de pers erachter gebracht. De tractor werd gebruikt om door middel van een zware drijfriem de machine aan te drijven. Alles werd uitge lijnd, opdat de riemen recht zouden lopen. De trekker aan de achterkant, dat was wel het veiligst. Maar meestal kon dat niet omdat de meeste schuren geen doorlo pende dorsvloer hadden en dan moest hij noodgedwongen aan de strokant staan, met natuurlijk meer brandgevaar. Menig boerderij is als gevolg daarvan in vlammen opgegaan. Veelal hielpen de boeren elkaar met per soneel bij het dorsen, want er waren nogal wat mannen nodig. Twee om vanaf de tas de schoven in de machine te gooien, en een jongen om de schoven open te snij den. Dan de man van de loondorser, de 'insteker', die de schoven verdeeld in de machine moest invoeren. Een man die de balen stro oppakte en een of twee man die het stro wegborgen. Achter de machine kwam het geschoonde graan, dat door de machinist werd opgezakt en afgewogen. De dorsprijs die de boer moest betalen, was een tarief vastgesteld per honderd kilogram. Hij ontving een rekening gespe cificeerd met overzicht van het gewicht van zijn hele oogst. De dorsmachine Een dorsmachine werkt als volgt. Het graan komt op een snel draaiende, van slaglijsten voorziene trommel. De korf sluit voor een halve cirkel om de trommel (korf is een dwars-ijzeren constructie met tralies van draden). De korf staat stil en de trom mel draait. Tussen korf en trommel wordt het graan geslagen en gewreven. Het uit- gedorste graan valt voor 90 procent door de dorskorf op de voorbereidingszolder. Het stro komt op de schudders en wordt afgevoerd naar de pers, die het in gang bare balen perst. De 10 procent graan die door de schudders valt, komt op de terug- voerzolder, die het naar de andere 90 pro cent op de voorbereidingszolder voert. Na nog enige keren bewerkt, gezeefd en geschoond te zijn, komt het graan ten slot te in diverse zakken; eerste, tweede en derde soort. Ook de boerin had het in die tijd druk, want het dorspersoneel was de hele tijd bij haar in de kost. Elke boerin deed haar best om er iets feestelijks van te maken. We werden overal goed onthaald, 's Mor-

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 1998 | | pagina 5