je hechter aan het christelijke Europa.
Jacobus bleef de bezielende kracht voor
de christenen in hun strijd tegen de Moren
en onder de strijdkreet 'Santiago y e ellos'
(Santiago en los op hen) werden de mos
lims ten slotte definitief verslagen bij Gra
nada in 1492.
Munten van Karei de Grote getuigen ervan
dat reeds in de negende eeuw pelgrims
naar Santiago trokken. De routes waar
langs zij reisden werden verbeterd, er ver
rezen gasthuizen en kloosters. In 1075
werd in Compostela begonnen met de
bouw van een nieuwe grote kathedraal in
romaanse stijl. De tijd van 1200 tot 1500
vormde een hoogtepunt in de roem van
Santiago als bedevaartsoord. In drukke
jaren bezochten zo'n 500.000 pelgrims het
graf, een zeer hoog aantal voor de middel
eeuwse bevolking van Europa die toen
ongeveer 50 miljoen zielen telde.
De tijd van de Reformatie deed de toeloop
afnemen. In 1589 plunderde Sir Francis
Drake Santiago onder het mom "het cen
trum van verderfelijk bijgeloof" te vernieti
gen. De relieken van Jacobus werden ver
stopt.
In de zeventiende en achttiende eeuw
kwamen de pelgrims weer in grotere aan
tallen. De kathedraal werd schitterend ver
nieuwd in barokstijl en kreeg het uiterlijk
zoals dat nu nog te bewonderen is. Ook
nu nog vinden jaarlijks duizenden hun weg
naar Jacobus, zeker in een Heilig Jaar
wanneer Jacobus' feestdag 25 juli op een
zondag valt. Ook 1999 was een Heilig
Jaar.
Wie gingen er zoal op bedevaart naar
Santiago? Vrome gelovigen, wanhopige
zieken hopend op genezing, zware misda
digers die een pelgrimsreis als straf kre
gen opgelegd, troubadours en jongleurs,
ridders, handwerklieden, kooplui, vorsten
en bedelaars.
Vroeger bestond het pelgrimstenue uit een
hoed met een brede rand, aan de voorkant
opgeslagen en versierd met een Sint-
Jacobsschelp, een lange mantel met om
de schouders een pelerine, ook versierd
met een schelp. Aan de gordel droeg men
een 'pera', een houten of koperen kistje
voor de aanbevelingsbrieven, wat geld en
dergelijke. Men droeg een veldfles en in
de hand een 'bourdon', een houten staf
van twee meter met een ijzeren punt,
bovenop versierd met een houten knop.
De schelpen herinneren aan de ridder uit
de legende.
Nu bezitten de bedevaartgangers uitste
kende routekaarten en reisgidsen. Vroeger
werden de verschillende routes aangege
ven door een hoge stapel stenen, dikwijls
met een kruis met lelies op de drie uitein
den. Ook het vijfde deel uit de Liber Sancti
Jacobi uit omstreeks 1150 vormde een
praktische gids voor de pelgrims; het was
de eerste Europese reisgids.
De heer A.H. van Dijk wist de toehoorders
op een boeiende wijze mee te nemen door
het leven en de legende van Jacobus.
Wellicht een aansporing om eens op bede
vaart naar Santiago de Compostela te
gaan?
Op 25 juli 1999 werd in de Sint Jacobskerk
het nieuwe stempel voor pelgrims op weg
naar Jacobus geïntroduceerd. Tevens
werd een beeldje van Jacobus Donker ont
huld, voorstellende Jacobus de Pelgrim.
Een waardige viering van het Heilig Jaar in
de Sint Jacobskerk.
L.J.S.
