beschieting met pijlen nog overleefden,
werden zij onthoofd. Na hun dood schre
ven beide broers nog enkele wonderbaar
lijke genezingen op hun naam, waarbij de
transplantatie van een been wel het meest
tot de verbeelding sprak.
Hoewel de heiligenverering door de Refor
matie een flinke deuk kreeg, bleef men
De zodiakman.
toch vasthouden aan de Cosmas- en
Damianusdag op 27 september.
De overdeken was, net als bij de andere
ambachtsgilden, iemand van het stadsbe
stuur. Hij kon meerdere jaren in functie
zijn, waarbij hij vaak ook als overdeken
van een ander gilde fungeerde.
Als er geld overbleef, werd dit besteed aan
vakboeken of instrumenten en als een van
de gildebroeders daarvan gebruik wilde
maken, kon hij zich vervoegen bij de
deken, nadat hij eerst toestemming van de
overdeken had verkregen.
Aderlatingen
Acht dagen voor Nieuwjaar moesten de
dekens een almanak uitkiezen en die aan
iedere chirurgijn overhandigen. De reden
hiervoor was dat men in de Middeleeuwen,
maar ook later, voor bepaalde medische
handelingen rekening moest houden met
een gunstige stand van de sterren en pla
neten.
Bij het aderlaten, wat ook door de chirur
gijn/barbier werd gedaan, waren de ster
renbeelden bepalend voor de plaats op het
lichaam waar de ader werd geopend.
Daarbij moest men ook nog rekening hou
den met uur en tijd, de aard van de ziekte
of pijn maar ook met de leeftijd en de alge
mene gesteldheid van de patiënt. De bere
kening voor een aderlating was dan ook
een gecompliceerde en tijdrovende bezig
heid.
Om het juiste tijdstip en de plaats voor een
aderlating vast te stellen, maakte men in
die tijd gebruik van de "aderlaatman" en de
"zodiakman". Dit waren tekeningen van het
menselijk lichaam waarop de verschillende
plaatsen voor de aderlatingen waren aan
gegeven in relatie met het tijdstip en de
stand van de hemellichamen. Die tekenin
gen waren te vinden op de aderlaatkalen-
ders en in de almanakken.
Het aderlaten was een veel voorkomende
behandeling bij allerlei ziektes, maar het
diende ook als preventief geneesmiddel en
vond plaats met of zonder aanwezigheid
van de stadsdoctor, want deze stelde aan
de hand van de kleur en de geur van het
bloed ook nog wel eens de diagnose en de
voor te schrijven medicijnen vast.
