geval één voorganger, want er zijn ver
schillende aanwijzingen gevonden van een
tufstenen gebouw onder de fundamenten
van de Westmonsterkerk. De resultaten
van de opgraving gaven aanleiding tot het
maken van een boek over de kerk. Waar in
1998 velen hadden gevraagd om een dui
delijke verwijzing naar de kerk in bijvoor
beeld het plaveisel van de Markt en ande
ren zelfs opperden de fundamenten per
manent open te stellen voor publiek, zoals
elders in Europa op aansprekende wijze
reeds is gedaan, volstond hier een boek.
Ook nodig, uiteraard, maar een boek gaat
in de kast en trekt geen bezoekers en
geeft geen aanschouwelijk onderwijs aan
bewoner en bezoeker. Het boek is een
prima aanvulling op de kennis die er, her
en der verspreid, al bestond over de West
monsterkerk. Opgenomen zijn het verhaal
over de ontstaansgeschiedenis van de
kerk (reeds uit eerdere publicaties be
kend), de geschiedenis van de veertiende
eeuw tot 1575, een reconstructie van het
interieur van de kerk, de archeologische
onderzoekingen die er verschillende keren
zijn geweest en vervolgens komen de
(soms opmerkelijke) vondsten zelf aan
bod. In het begin komt ook de geschiede
nis van het Middelburgse archeologiebe-
leid aan de orde. Voor mensen die nog niet
al te veel op de hoogte zijn van de ge
schiedenis van Middelburg en de eerste
kerken, is het hoofdstuk over de ont
staansgeschiedenis uiteraard interessant.
Wat tot nu toe nog niemand was gelukt, is
een reconstructie te verzorgen van het
interieur van de kerk. Katie Heyning is in
de archieven gedoken en heeft daar op
merkelijke vondsten gedaan. Ook al schrijft
ze zelf dat er door verlies aan archieven
en het verdwijnen van de kunstschatten
niet meer goed valt te reconstrueren, de
poging ertoe is werkelijk geslaagd. Naar
voren komt een beeld van een rijk aange
klede kerk, met altaren en soms kapellen
voor de verschillende gilden, goud en zil
verwerk, relikwieën, te veel om op te noe
men. En het mocht in die tijd, zoals Katie
Heyning schrijft: "Het tonen van kostbare
materialen tijdens de eredienst zou vol
gens de middeleeuwse kerk een positieve
uitwerking op de gelovigen hebben." De
belangrijkste kunstschat uit de Westmon
sterkerk was een kristallen kistje met een
splinter van het Heilig Kruis. Waar o waar
is dat gebleven? Het waren geen snuiste
rijtjes, dus de kans is aanwezig dat derge
lijke schatten zich bevinden in de collectie
van particulieren of opgenomen zijn in de
schatkamers van nog bestaande kerken.
Met dit boek is in elk geval een tip van de
sluier die al eeuwen over de Westmonster
kerk hing, opgelicht.
Robbert Jan Swiers
Jan J.B. Kuipers (eindredactie), Henk
Hendrikse en Anneke van Waarden-Koets:
'De onderkant van de Markt. De Westmon
sterkerk van Middelburg in archeologie en
historie', Abcoude 2000, slappe kaft,
zwart-wit met enkele kleurafbeeldingen,
111 pagina's.
