Een verdwenen
poort
Bleek en Haringplaats te Middelburg in de jaren dertig en veertig
vering in 1945 werd het biljet buiten om
loop gesteld.
Kritieken
In de volksmond kreeg het biljet de naam
'kop en schotel'. Met de kop werd het
hoofd van de boerin en met de schotel de
ovale witte muts bedoeld.
De kunstcriticus Cornells Veth schreef in
het Maandblad voor Beeldende Kunsten
(1926): "Het respect dat onze bankbiljetten
afdwingt, is zeker in geenen deele te dan
ken aan de fraaiigheden waarmee men ze
bedrukt; de Zeeuwsche boerin op onze
vijf- en twintigjes getuigt nog steeds niet
van het geringste streven om het vlak op
een logische wijze te vullen. Wie die zon
derlinge composities ontwerpt, is onbegrij
pelijk, zeker is alleen dat geen kunstenaar
er de hand in heeft gehad." Cornelis Veth
had vooral kritiek op de afbeelding van de
Zeeuwse boerin. Hij vond dat Nederland
op deze manier zich te veel profileerde als
klompenland. (Overigens, zo goed had
Cornelis het biljet toch niet bekeken, want
het ging niet om een biljet van vijfentwintig
maar van tien gulden!)
Toen uitkwam dat de dienstbode van de
Agent der Nederlandsche Bank te Middel
burg, Geertrui Walraven, model had
gestaan, schreef Clinge Doorenbos in De
Telegraaf van 11 september 1925:
"Wat een bof dat die agent daar
In die schoone Zeeuwsche stad
Niet toevallig in zijn keuken
Een bejaarde baboe* had!"
Frans van den Driest
Een baboe is een vrouwelijke Indonesische
bediende of kinderoppas.
Geraadpleegde boeken:
- Bolten en P. Soetens, 'Het Nederlandse
bankbiljet 1814-2002: vormgeving en ontwik
keling', Amsterdam 1999.
- Jhr. G. Ploos van Amstel, 'In en rondom De
Schaepskoye. Gortstraat 38 Middelburg', z.p.
1983.
- Tijdschrift 'De Beeldenaar', munt- en pen-
ningkundenieuws, uitgave Nederlands Genoot
schap voor munt- en penningkunde en de Ver
eniging voor penningkunst, nr. 2000-1.
Poorten en poortgebouwen. Middelburg
heeft ze in diverse soorten en maten: de
Koepoort, de Kuiperspoort en de Nieuwe-
poort zijn sterk met het stadsbeeld verwe
ven. ledereen kent ze.
In de loop der jaren zijn er ook enkele ver
dwenen, zoals de Dam-, Noord- en Vlis-
singse poort. Verdwenen en vrijwel verge
ten is ook een poort die ooit stond op de
grens van de Bleek en de Haringplaats.
