ke een zandloper hebben gehad
of nog hebben. De zandloper
van de doopsgezinde kerk van
Vlissingen, die uit de achttiende
eeuw dateert, werd aan het Ste
delijk Museum in Vlissingen
geschonken.
De hervormde kerk van Bigge-
kerke bezat een grote zandloper,
die naast de bank van de voorle
zer stond. Dus niet, zoals ge
bruikelijk, bij de preekstoel.
De geschiedenis van de kleine
zandloper van Grijpskerke zou
omstreeks 1920 geëindigd zijn
als een liefhebber zich niet had
ontfermd over dit zeldzaam voorwerp. In
die tijd werd de consistorie van de her
vormde kerk van Grijpskerke afgebroken
om vervangen te worden door een nieuwe.
Bij het leeghalen van de consistorie kwam
ook de zandloper te voorschijn. Alies wat
geen waarde had voor de kerk, werd afge
voerd om te worden verbrand. Gelukkig
gooide een van de helpers, de heer J. Vlie
ger uit Grijpskerke, de zandloper niet weg.
Hij bewaarde hem zorgvuldig. Na zijn over
lijden schonken zijn kinderen het voorwerp
weer aan de hervormde kerk. De zand
loper werd gerestaureerd door de heer G.
Davidse uit Grijpskerke. Hij heeft ook een
standaard gemaakt naar het model van het
onderste deel van de preekstoel van de
hervormde kerk van Grijpskerke.
Na de restauratie van de kerk in 1983
kreeg de zandloper een plaatsje naast de
kansel. Vanaf die tijd draait de koster de
zandloper om voordat de dienst begint.
De heer Davidse vertelde dat de zandloper
dertig minuten loopt.
Hoe de zandloper vroeger werd gebruikt
heb ik niet kunnen vinden. Het kan zijn dat
hij tijdens de hele dienst werd
gebruikt of alleen tijdens de
preek. Maar een kleine zand
loper zoals die van Grijpsker
ke moest altijd een aantal
keren worden omgedraaid.
De hervormde kerk van
Grijpskerke is de enige kerk
op Walcheren waar dit klei
nood nog te zien is. Kerken
raad van Grijpskerke, wees er
zuinig op!
De uitdrukking spreekt overi
gens voor zich. Een predikant
die te lang preekt, heeft een
zandloper nodig om de tijd in
de gaten te kunnen houden.
F. van den Driest
Met dank aan de heren G. Davidse, J. Vlieger
en F. de Witte voor de verstrekte informatie.
Geraadpleegde boeken:
- H. Grootjans, 'Nederlands hervormde
gemeente Koudekerke', Koudekerke 1983.
- F. Nagtglas, 'De algemeene kerkeraad der
Nederduitsch-Hervormde Gemeente te Middel
burg van 1574-1860', Middelburg 1860.
- C.A. van Swigchem, T. Brouwer en W. van
Os, 'Een huis voor het Woord', 's-Gravenhage
1984.
- A. Tramper en W. Pias-van Rijsoort, 'Zeven
eeuwen Sint Jacobskerk', Goes 1998.
- K. Wielemaker, 'Biggekerke, zijn burgerlijke
en kerkelijke geschiedenis'Middelburg 1903.
- 'Voorloopige lijst der Nederlandsche monu
menten van geschiedenis en kunst', deel VI, de
provincie Zeeland, Utrecht 1922.
