aa
pacht krijgen, onder voorwaarde dat het
gebouw uitsluitend als bewaarschool voor
kinderen beneden de zes jaar en als brei
en naaischool voor meisjes zal worden
gebruikt en desgewenst ook als zondag
school. Er wordt een commissie gevormd,
die in korte tijd een bedrag van tweedui
zend gulden weet in te zamelen. Het oude
schoolgebouw kan nu worden aangekocht.
Er wordt een juffrouw benoemd en nog in
1884 gaat de bewaarschool van start.
De instelling moet zichzelf zien te bedrui
pen. In een brief van 31 januari 1887 lezen
we dat de gemeente de bewaarschool niet
subsidieert.18
Domburg
De in 1886 in Domburg aan de Zuidstraat
geopende bewaarschool is gemakkelijker
tot stand gekomen: ze was een geschenk
van burgemeester J.C. Lantsheer en zijn
echtgenote aan de gemeente.
Matressen- en bewaarscholen
in de provincie Zeeland
Over de gehele provincie verspreid neemt
in de tweede helft van de negentiende
eeuw het aantal bewaarscholen sterk toe.
Verreweg de meeste zijn gesticht en wor
den onderhouden door kerkelijke of andere
bijzondere instanties. Het aantal openbare,
dus door de gemeente gestichte en onder
houden bewaarscholen is klein.
De groeiende belangstelling voor het
bewaarschoolonderwijs betekent de nek
slag voor de matressenschooltjes. In de
loop van de tijd verdwijnen ze of ze onder
gaan een metamorfose en heten dan ook
bewaarscholen. Na 1885 worden de
matressenscholen niet meer geteld en
komen ze in de provinciale jaarverslagen
niet langer voor.
Aantal Zeeuwse bewaar- en matressen
scholen in de periode 1845-1900 volgens
de provinciale jaarverslagen
jaar bewaarscholen matressenscholen
totaal openbaar kerkelijk
1845 2
1850 6
1855 11
1860 17 2 15
1865 20 4 16
1870 32
1875 45
1880 51
1885 65 7 58
1890 79 7 72
1895 76 8 68
1900 78 8 70
Samenvatting en besluit
In de tweede helft van de negentiende
eeuw maakte de matressenschool langza
merhand plaats voor de bewaarschool,
een school die volgens nieuwe inzichten
was ingericht. De eerste bewaarscholen
waren bedoeld als opvang voor kinderen
van wie beide ouders de gehele dag bui
tenshuis werkten. Het waren duidelijk voor
zieningen die uit sociale nood voortkwa
men. Van lieverlede evenwel werd het
nieuwe onderwijs aan peuters en kleuters
om zijn eigen pedagogische betekenis
gewaardeerd en stuurden ook mensen uit
de zogenaamde 'fatsoenlijke' stand hun
kinderen naar een bewaarschool. In Rot
terdam en Den Haag werden, respectieve
lijk in 1845 en 1850, modelbewaarscholen
gesticht. Er waren opleidingen aan verbon
den. Dit initiatief kreeg navolging in ver
schillende andere steden, zo ook - maar
dan veel later - in Vlissingen.
Meisjes die zich tot het bewaarschoolon
derwijs aangetrokken voelden, leerden het
vak in de praktijk en konden dan 's avonds
23
24
13
6
