over zee. De eerste stappen daartoe wer
den gezet door prins Hendrik van Portugal,
bekend als Hendrik de Zeevaarder. Zijn
kapiteins zeilden van Sagres steeds een
stukje verder langs de Afrikaanse kust. In
1487 leidde Bartolomeus Diaz een expedi
tie van Portugal rond de zuidpunt van Afri
ka. Met veel geluk wist hij de kaap te ron
den, waarna de Portugese koning er de
naam Kaap de Goede Hoop aan gaf. In
1497 ging de Portugese kapitein Vasco da
Gama verder langs de oostkust van Afrika
en zeilde over de Indische Oceaan naar
India.
Columbus dacht het oosten sneller te kun
nen bereiken door de Atlantische Oceaan
over te steken in westelijke richting, en zo
ontdekte hij Amerika. De Nederlanders
bereikten als eerste Europeanen Australië.
Willem Janszoon bereikte in 1605 de
noordkust. In 1619 stichtten de Nederlan
ders de kolonie Batavia in Indonesië. In
1642 ontdekte Abel Tasman een eiland ten
zuiden van Australië, dat hij Tasmanië
noemde.
Al snel ontstond een scherpe concurrentie
tussen Nederland en andere Europese
landen om de heerschappij van verschil
lende handelsposten aan de westkust van
Afrika. Ook werd volop deelgenomen aan
het transporteren van slaven van Afrika
naar Amerika. In 1652 stichtten de Neder
landers de Kaapkolonie in zuidelijk Afrika.
Al in 1570 had Japan Nagasaki geopend
voor buitenlandse handelaren. Dezen vie
len uit de gratie omdat zij in Japan hun
geloof wilden verbreiden. Alleen Neder
landse handelaren kregen er weer voet
aan de grond. Vanaf een eilandje voor de
kust kregen zij de mogelijkheid handel te
drijven op voorwaarde dat het alleen daar
bij bleef. Zij bewezen daarmee dat zij meer
koopman dan dominee waren.
Zo zijn er veel bewijzen van het feit dat de
Nederlanders hun partij meespeelden op
het wereldtoneel. Nu nog wonen er op Sri
Lanka (het vroegere Ceylon) afstammelin
gen van Nederlanders die daar gewoond
hebben. Indonesië werd pas na de Tweede
Wereldoorlog onafhankelijk. De naam
Nieuw-Zeeland laat ook aan duidelijkheid
niets te wensen over. In Noord-Amerika
werd Nieuw-Amsterdam gesticht, het huidi
ge New York, wat de Nederlanders weer
moesten prijsgeven aan de Engelsen. Op
de kust van Zuid-Amerika kwamen zij in
het bezit van Nederlands Guyana, het late
re Suriname, dat pas in 1975 onafhankelijk
werd. Nu nog maken de Beneden- en
Bovenwindse Eilanden deel uit van de
Nederlandse Staat. Alleen Aruba heeft een
status aparte.
De rijkdom die de Nederlanders vergaar
den, kwam vooral door de handel in spe
cerijen, zijde en slaven. In Indonesië legde
men rubberplantages aan. Ook maakte
men kennis met thee, cacao en koffie, tro
pische vruchten en rijst. Aardappelen kwa
men uit Zuid-Amerika. De VOC-schepen
vervoerden goederen uit Europa naar Afri
ka, Japan en Indonesië en voeren, soms
na een aantal jaren, weer terug met goe
deren uit het oosten. De West-Indische
Compagnie richtte zich op Noord- en Zuid-
Amerika.
In Nederland toonde men graag zijn rijk
dom door grote herenhuizen en pakhuizen
te bouwen. Buitenplaatsen met grote tui
nen verrezen. Ingevoerde stoffen waren
gewild voor kleding.
De Republiek der Zeven Provinciën heeft
geprofiteerd van de mogelijkheden die de
ontdekkingsreizen en de handel haar
bood. De Republiek was een zeevarende
