Bijeenkomsten M Buitenheemse excursie: Gorinchem, Woudrichem, slot Loevestein Ook in 2002 ondernam onze kring een bui tenheemse excursie en wel op zaterdag 28 september. Twee volle bussen vertrokken richting vestingstad Gorinchem (Gorkum), een stad bekend van de wegenkaarten: je rijdt er meestal langs, met een redelijke snelheid op weg naar een verder doel. Dat is echter onterecht, want Gorinchem is een prachtig oud stadje met een rijke geschie denis. De ligging aan een knooppunt van wegen en waterwegen (Linge, Maas en Merwede) heeft haar stempel gedrukt op de stad. Bovendien ligt Gorinchem op het punt waar de provincies Zuid-Holland, Gelder land en Noord-Brabant elkaar raken, en de stad had dus ook een strategisch belang. Ooit was Gorinchem ook een belangrijk centrum van visserij, (vee)markten en han del. De stad is bijna duizend jaar geleden ont staan rond een hoeve. De geschiedenis verhaalt van een "smalle strook grond met een dorp en een kasteeltje, gelegen langs de Merwede", die in de dertiende eeuw in het bezit kwam van de heren van Arkel. Deze familie heeft een stempel op de stad gedrukt en haar onder andere stadsrech ten verleend in 1382. Een van de gidsen die de boeiende rond wandeling door de stad verzorgden, ver haalde van een zekere heer Gorinc die zijn 'heim' had in de omgeving. Vandaar dus de naam Gorinchem: heim van Gorinc. De oude middeleeuwse muur bleek in de Tachtigjarige Oorlog niet voldoende bescherming te kunnen bieden tegen het kanonsvuur in die periode. Daarom werd in de zestiende en zeventiende eeuw de ommuring vervangen door een hoge wal met uitspringende bastions. Op de vesting wallen staan de stellingmolens Nooit Vol maakt (1718) en De Hoop, nog werkende korenmolens. De nieuwe wal voldeed beter in een tijd waarin de stad de eerste veste in de Hol landse Waterlinie was. Door krijgshandelingen werd er in de loop der tijd veel schade aan de gebouwen bin nen de stad toegebracht, waardoor een grote variatie aan bouwstijlen ontstond. Dit geeft Gorinchem haar charme. Tijdens de rondwandeling kregen we een goed beeld van de stad. Het uit 1860 date rende Oude Stadhuis is prachtig gelegen aan de Grote Markt. Hier zijn nu onder meer de VVV en het Gorcums Museum gevestigd. Ook aan de Grote Markt herin nert een klein poortje, het zogenoemde Hugo de Grootpoortje, aan de ontsnapping van Hugo de Groot in de boekenkist uit Loevestein op 22 maart 1621. Het poortje is een overblijfsel van het huis De Gulden Roos van de familie Daetselaer. Zij hielpen Hugo de Groot bij zijn verdere vlucht. Hij wist onopgemerkt bij het veer aan de Mer wede te komen, om zo uit het voor hem gevaarlijke Holland te ontsnappen. Bepalend voor de aanblik van Gorinchem is de Grote Kerk, met de Sint Janstoren. De toren is duidelijk veel ouder (1517) dan de kerk. De toren is bijzonder door de knik tussen het onderste en het bovenste deei. Tijdens de bouw is de onderbouw scheef gezakt, waarna de bovenbouw er lood recht op gezet is. De gotische kerk die erbij hoorde, was in de negentiende eeuw zo in verval geraakt dat rond 1850 moest worden besloten tot afbraak. Daarvoor in de plaats kwam een gebouw in romaanse stijl.

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 2003 | | pagina 50