De bateau-porte en het stoomgemaal van het
Droogdok, 1933. Geheel links de gedenknaald
van de opening van het nieuiue havenkanaal in
1817. Op de achtergrond de Dwarskaai, op z'n
Middelburgs het Smalkaaitje' genoemd, (foto J.
Henning, Zeeuws Archief, Historisch-topogra-
fische atlas Middelburg, nr. B 922 I)
en dok in te richten. Van de gemeente kre
gen ze een subsidie van 50.000,- om in
het dok te investeren.
Aanleg en constructie
Van de bestaande niet meer intensief
gebruikte haven werden de kaden ver
hoogd en versterkt. Er werd een zware
muur gemetseld die, afhankelijk van het
straatniveau om het toekomstige dok heen,
ongeveer een halve meter tot ruim een
meter hoog was. Ongeveer op een derde
van de afstand, gerekend vanaf de ingang
van de haven, lag nog een brug, de Dam-
brug. Die moest weggehaald worden, en
de kade ter plaatse werd rechtgetrokken.
Het dok was uniek in Nederland, omdat
het een zogenaamd opzettingdroogdok
betrof. Het ontwerp was van J. Dirks,
hoofdingenieur van Rijkswaterstaat.
Een droog te zetten schip kwam eerst in
een bassin terecht. Het bassin werd afge
sloten en het water werd zover omhoogge-
pompt dat het schip boven de dokvloer
kwam te liggen. Als het opgepompte water
het juiste niveau had bereikt, kwam het
schip via een tweede deur uiteindelijk in
het feitelijke droogdok terecht. Het was
voorzien van een houten vloer, die er nog
steeds in ligt. De tweede deur werd geslo
ten en het water werd weggepompt in de
hoop dat het schip precies op de dokblok-
ken zou komen te staan. De tweede deur
was een zogenaamde valdeur: hij schar
nierde aan de onderkant over de hele
breedte en kon met kettingen neergelaten
en opgehaald worden. De afsluiting van
dok en bassin gebeurde door een drijvend
lichaam, een zogenoemde bateau-porte of
schipdeur, een Franse uitvinding die in
veel vaste droogdokken gebruikt werd. Aan
de zuidzijde van het bassin, juist aan de
buitenkant van de bateau-porte, werd een
- thans verdwenen - gebouw met schoor
steen en stoompompen neergezet.
Een mooi voorbeeld van een bateau-porte
vinden we terug in het Jan Blankendok te
Hellevoetsluis. Dit dok wordt thans geheel
gerestaureerd en is voorzien van een
echte bateau-porte. De Middelburgse
bateau-porte is al lang verdwenen, dus
bezocht ik Hellevoetsluis om nog wat
