't Dok weer droog uKSt*
Geschiedenis van het Middelburgse Prins Hendrikdok
J
Middelburg heeft ooit, naast een aantal
scheepswerven, een heus droogdok
gehad! Het dateerde uit 1875 en werd niet
specifiek gegraven of aangelegd: een deel
van de Middelburgse binnenhaven werd
hier namelijk voor gebruikt. Men metselde
de kademuren op, voorzag het van een
dokvloer en maakte het afsluitbaar door
middel van een drijvende deur, schipdeur
of bateau-porte genoemd. Hoogbejaarde
Middelburgers kunnen nog over dit voor
malige dok meepraten: in 1927 werd hier
namelijk het laatste schip drooggezet.
Recentelijk werd het dok ten behoeve van
restauratiewerkzaamheden aan de muren
weer leeggepompt. Ik kon het hele proces
- als Middelburger natuurlijk zeer geïnte
resseerd - op de voet volgen, vele foto's
maken en in de geschiedenis duiken.
Thans is er helaas in mijn stad geen enke
le werf meer aanwezig, nog niet eens een
fatsoenlijke jachtwerf!
Handels- en scheepsbouwstad
Vanwege de gunstige ligging van Middel
burg bestond er van oudsher al een leven
dige handel op Vlaanderen en de Oostzee
landen. Middelburg deed er alles aan om
die handel en de daarmee verbonden
scheepsbouw en -reparaties naar zich toe
te trekken en te behouden. Tussen 1532
en 1535 werd er zelfs een kanaal naar de
Westerschelde gegraven om de stad voor
de scheepvaart beter toegankelijk te
maken, een havenkanaal waarvan het
tracé nog duidelijk in het landschap is te
herkennen. Na de oprichting van de Ver
enigde Oostindische Compagnie (VOC) in
1602 werd Middelburg na Amsterdam de
tweede handelsstad van de Nederlanden.
Ook deelde Middelburg in 1620 mee in de
oprichting van de Westindische Compag
nie (WIC). Het aandeel in de WIC was
echter geringer dan dat in de VOC. Daarna
volgde in 1720 nog de oprichting van de
MCC (Middelburgsche Commercie Com
pagnie), een bedrijf dat zich voornamelijk
bezighield met de slavenhandel.
Uiteraard brachten deze activiteiten de
oprichting van scheeps- en reparatiewer-
ven met zich mee. De VOC bezat een werf
tussen de huidige Loskade en de Kinderdijk
en de WIC een werf meer westelijk hier
van. Alleen een pakhuis scheidde de beide
werven. De MCC liet weer juist ten westen
van de WIC een werf aanleggen. De VOC
werd opgeheven in 1798, de WIC had haar
activiteiten al omstreeks 1747 gestaakt en
de MCC volgde in 1807. De MCC werd in
afgeslankte vorm als scheepswerf voortge
zet. Vanaf 1747 had zij de voormalige WIC-
werf al gehuurd; in 1803 was de werf aan
gekocht. In 1818 kreeg de MCC ook - in
erfpacht van de gemeente - de beschik
king over de voormalige VOC-werf.
Samenvattend kan worden vastgesteld dat
de MCC de VOC- en WIC-werven met de
meeste opstallen in bezit kreeg.
Aanleg Kanaal door Walcheren
Na de Franse Tijd (1795-1814) raakte Mid
delburg in verval. Trouwens, de hele
negentiende eeuw was voor ons land - in
economisch opzicht - een niet erg gunsti
ge periode. Maar koning Willem I bracht
hier verandering in. Hij was een man met
visie en als een echte ondernemer drukte
hij de aanleg van wegen en kanalen
erdoor. Welvaart voor alle onderdanen,
was zijn devies.