Haarlemmer-Olie Fabriek
JG. ERDTSIECK O.,
J. G. EBDTSIECK C°.,
krampen, ontsteking van urinewegen,
griep, netel- en hooikoorts en spoel- en
darmwormen.
Uitwendig werd het middel gebruikt bij
bloedzweren, lichte verbrandingen, diverse
wonden, beten van insecten, winterhanden
en -voeten, kloven, tandpijn en haaruitval.
Claes Tilly vermengde oleum terebinthinum
(terpentijnolie) met oleum lini (lijnolie) en
sulphur (zwavelbloem). De terpentijnolie
verkreeg men door insnijdingen in naald
bomen. Lijnolie heeft als eigenschap dat
het laxerend en verzachtend werkt en zwa
velbloem is bloedzuiverend. Aan dit meng
sel voegde Tilly nog enkele ingrediënten
toe en dit alles werd in de juiste verhoudin
gen gemengd, waarmee Haarlemmerolie
ontstond.
Met het aanbreken van de Franse Tijd
(1795) ontstond er vrije concurrentie. Er
werden in de negentiende eeuw veel
fabriekjes opgericht waar Haarlemmerolie
werd gemaakt. De eigenaren van de
fabriekjes beweerden allemaal dat ze in
het bezit waren van het echte oude recept.
In de Middelburgsche Courant van 10 april
1877 verscheen een advertentie van J.G.
Erdtsieck Co, fabrikanten van Haarlem
merolie te Haarlem. Ook Erdtsieck beweer
de de echte Haarlemmerolie te leveren. Hij
adviseerde het product vooral niet bij ven
ters te kopen, want zij stonden bekend om
de verkoop van Haarlemmerolie van inferi
eure kwaliteit.
In de vorige eeuw was men er ook op Wal
cheren van overtuigd dat Haarlemmerolie
een wondermiddel was dat voor bijna elke
kwaal te gebruiken was. Toch hing er een
waas van geheimzinnigheid rond Haarlem
merolie. Niet iedereen was overtuigd van
de heilzame werking ervan. Sceptici zeiden
dat inwendig gebruik schadelijk kon zijn
voor nieren en ingewanden.
De uitdrukking "'Ie ziet gelf van 'Aerlem-
senolie" zegt genoeg. Echt gezond zal het
middel waarschijnlijk niet geweest zijn.
Frans van den Driest
Met vergunning ran Edelachtbare boeren Bar
ge meester, Wethouders ran Haarlem.
Fabrikanten ooo Haarleauner- OUe
Leveren de echte Haarlemmer-Olie bom HUL
Winkeliers a oomptant a f 1.20 per cloqpi
fteschjes. Voer de echtheid deoer Olie wordt inge
staan, daar alle reclames binnen een maand aa
datam van afxending door ben aangenomen werden,
waardoor HH. afnemers geen «chad* hoegenaamd
tollen hebben.
Alle inlichtingen franco aangevraagd tallen
anmiddelgk fr&ooo beantwoord worden.
Men adreaaeere zich aan
Fabrikanten wan Haarlemmer-Olie
te Haarlem.
NB. Die geen sehade wit hebben fcoope trimmer
van rondventen.
Advertentie voor Haarlemmerolie in de 'Mid
delburgsche Courant' van 10 april 1877.
Geraadpleegde bronnen
- H. Spijkerman, 'Haarlemmerolie, het Medi-
camentum Gratia Probatum', Jaarboek Haar
lem 1993.
- 'Woordenboek der Zeeuwse Dialecten'derde
druk 1974.
