plaats. De zogeheten normaallessen wer
den gegeven door hoofden van scholen,
die nu - in tegenstelling tot vóór 1857 -
voor dit extra werk werden betaald.
Toch moesten de normaalscholen ten slot
te wijken voor de kweekscholen, waar de
theoretische opleiding uitgebreider en van
een meer wetenschappelijk karakter was.
De normaalschool werd 'tweede keus'. Het
was, zoals een oud-kweekschoolleerling
zei: "Wie op de kweekschool kon komen,
ging niet naar een normaalschool."2
Officiële opening
Op 6 februari 1877 werd de Middelburgse
Rijkskweekschool officieel geopend.
W.J. Wendel, leraar aan de Rijkskweek
school te 's-Hertogenbosch, werd de eer
ste directeur. Hij werd bijgestaan door twee
vaste en drie tijdelijke leraren. De leerlin
gen kregen voorlopig les in het aan het
Hofplein gelegen gebouw van het voorma
lig Provinciaal Gerechtshof. De muziek
lessen werden in de Concertzaal gegeven,
de gymnastieklessen in de gymnastiekzaal
aan de Groenmarkt en de tekenlessen in
het gebouw van de HBS in de Sint Pieter
straat.
Op 1 november 1877 werd de definitieve
behuizing aan de Lange Noordstraat 29 in
gebruik genomen. Volgens Wendel voldeed
het voormalige patriciërshuis in alle op
zichten aan zijn bestemming: het gebouw
was "even doelmatig als sierlijk". Wat het
eerste betreft noemde hij de vijf lokalen,
die ruim en hoog waren. In twee ervan die
aan de straatkant lagen, werden de lessen
evenwel verstoord door het "rijtuiggeraas
op de Middelburgsche keien". In 1880 ver
zocht Wendel het college van B. en W. om
de straat voor de school te voorzien van
hout of eventueel van klinkers. Hij kreeg
nul op het rekest, evenals twee jaar later
toen hij het nog eens probeerde. Het zou
ruim veertig jaar duren voordat de straat
werd geasfalteerd en het lawaai aanmer
kelijk verminderde.
De "sierlijkheid" van het gebouw werd in
het Gedenkboek van 1926 als volgt toege
licht: "De entree is goed, het trappenhuis
met het hoog gewelf, voornaam. Het stuka
doorswerk in gang, directeurs- en docen
tenkamer, heeft de overdadigheid van den
stijl dier dagen: een mengsel van Louis XV
en Louis XVI. De sierlijk oprijzende trap
met gesneden leuning, heeft een bijzonder
mooien hoekbaluster. De schoorsteen in
de directeurskamer, de betimmering, de
spiegels, de witjes en grauwtjes boven de
deuren, herinneren aan de welvaart van
de 18e-eeuwsche kooplui uit de gouden
dagen van Middelburg."3
De leerlingen, allen uit eenvoudige tot zeer
eenvoudige gezinnen afkomstig, zullen van
deze pracht en praal hebben opgekeken.
Leerlingen
Iets geheel nieuws bij de studie aan de
rijkskweekscholen was dat de staat de
kosten van de studie betaalde. Het onder
wijs was gratis en de jongeman die voor
het toelatingsexamen was geslaagd, kreeg
bericht dat hem een bedrag van 300,-
per jaar was toegekend (later werd dat
400,- en 500,-). Hiervan werden kost
en inwoning betaald. In het Gedenkboek
van 1976 schrijft oud-docent J. van Ham:
"Het doel was om, afgezien van de finan
ciële toestand van de ouderlijke beurs, het
mogelijk te maken de school te bezoeken.
De eigenlijke drijfveer was wel om voor de
kweekscholen een ruime keus te krijgen
uit de begaafdsten van hen die voor onder
wijzer wilden studeren. De opzet slaagde
