Nieuwe uitgaven
'k heleze
Ambonezen
Met Ambonezenkamp Westkapelle heeft
auteur Hans Sakkers een onderwerp aan
gesneden met een actuele politieke lading:
hoe stellen wij ons op de juiste wijze op
tegenover minderheden in de samenle
ving? Niet zoals de overheid de Molukse
kwestie eind jaren vijftig naar haar hand
probeerde te zetten. Zoveel is duidelijk na
het lezen van deze zwarte bladzijden uit
de recente Zeeuwse geschiedenis. Het is
dan ook zeer te prijzen dat Sakkers dit
thema voor het voetlicht heeft gebracht.
Uitgangspunt van het boek is een minder
heid die zoekt naar erkenning en die on
recht wordt gedaan doordat de overheid
niet luistert. Vervolgens zoekt die minder
heid aandacht in wetsovertredingen die
een nog veel grovere reactie van de over
heid oproepen. De parallel die Sakkers in
dit verband trekt tussen de acties van de
Duitse Rote Armee Fraktion en die van de
Molukkers is echter weinig doordacht
omdat wel de middelen maar niet het doel
zijn te vergelijken. De rest van het hoofd
stuk biedt de lezer onvoldoende houvast
om zonder voorkennis van de kwestie-
Indonesië verder te kunnen lezen; een jong
lezerspubliek zal hier wellicht afhaken.
Vanaf het tweede hoofdstuk echter raakt
Sakkers op stoom. Met stijgende verbazing
volg je de geweldsspiraal en de ernstige
mate van repressie waartoe de overheid
zich laat uitlokken om de kwestie tot een
einde te brengen.
Sakkers bouwt zijn verhaal op aan de
hand van krantenartikelen. Hij spitte diver
se archieven, zoals die van de Rijkspolitie
Zeeland, door. Dit heeft geleid tot een
chronologisch verslag dat bijna van dag tot
dag de gebeurtenissen in het kamp in
Westkapelle volgt.
Na aankomst in Nederland gaat de situatie
voor de Molukkers er eigenlijk voortdurend
op achteruit. Eerst worden de KNIL-militai-
ren uit hun rang gezet en vervolgens geza
menlijk in kampen (de overheid spreekt
van woonoorden) geplaatst. Hier ontstaat
een politieke beweging, de Partai Nasiona-
lis Maluku Selatan (PNMS), die als doel
heeft de terugkeer naar Ceram, waar nog
verzet wordt geboden tegen de Indonesi
sche overheersing. Veel PNMS'ers wonen
in Westkapelle. Het invoeren van de 'zelf-
verzorgingsmaatregel' in 1955 (men moest
zelf voor de kost gaan zorgen) valt hier bij
zonder slecht. Als de Molukkers in Westka
pelle - zonder inkomsten en zonder voed
sel - vervolgens "op kosten van de konin
gin" gaan winkelen in het dorp, treedt bur
gemeester Tydeman hard op. Er komt be
waking bij het kamp, een avondklok wordt
ingesteld, een prikkeldraadomheining
wordt aangelegd en uiteindelijk kan zonder
toestemming van hogerhand het kamp niet
meer worden verlaten. Als twee Molukkers
dit toch doen slaat de vlam in de pan. Poli
tieagent Stroo trekt zijn dienstwapen en
uiteindelijk vallen er negen gewonden in
het kamp.
Intrigerend zijn de tegenstrijdige en zeer
gekleurde ooggetuigenverslagen en officië
le rapporten die Sakkers hierbij aanhaalt.
Sakkers heeft zichtbaar moeite onpartijdig
verslag te doen van de, in zijn ogen, pro
overheidsopstelling van de kranten. Hierbij
snijdt hij zichzelf op pagina 115 en 119
diep in de historische vingers door zijn
eigen stellingen binnen één alinea omver
te halen.