Restant van een buitenplaats De historie van de woningen Markt 92, 94 en 96 te Westkapelle Westkapelle telt weinig oude gebouwen. De bombardementen en de daaropvolgen de geallieerde landing in het najaar van 1944 verwoestten bijna het complete dorp. Tegenwoordig heeft Westkapelle zes beschermde monumenten. Dit zijn de grote vuurtoren, het zogenoemde IJzeren Toren tje op de zeedijk, de korenmolen, twee boerderijen aan de Prelaatweg en drie woonhuizen aan de Markt. Deze laatste drie zijn ondergebracht in één pand, met de huisnummers Markt 92, 94 en 96. Het geheel staat sinds 21 april 1966 op de lijst van beschermde monumenten. Omdat ik in een van deze drie huizen woon, leek het mij interessant om de geschiedenis van dit pand eens na te gaan. Ambachtsheer en zijn hof Op 3 oktober 1678 kwam Martinus Veth in het bezit van de stad en heerlijkheid West kapelle. Hij werd door deze aankoop ambachtsheer. De familie Veth was in die tijd de meest vermogende en gezagheb bende familie van Zeeland. Kort na zijn inhuldiging op 21 maart 1679 liet de nieu we ambachtsheer weten dat hij een buiten plaats in Westkapelle wilde bouwen. De plaats die Veth daarvoor uitzocht wordt beschreven door K. Baart in zijn boek uit 1889 over de geschiedenis van Westkapel le: "het erf loopende van het stadhuis oost waarts tot aan den eersten dwarsweg, naast de later gebouwde, nu voormalige school, ter diepte van de geheele Klooster straat, langs den weg die naar de toren liep en de grensscheiding van het gebied uitmaakte. Behalve deze plek kocht hij nog aan de overzijde van den scheidingsweg, een veel grooter strook grond, loopende van den Groenenweg tot nabij den toren. Op de eerste ruimte verrees het heeren huis met prachtig aangelegden tuin en de tweede ruimte werd tot bosch beplant. De gehele plaats besloeg eene oppervlakte van ongeveer 15 bunders." Het gebied dat Baart omschreef als "de eerste ruimte" ligt tegenwoordig ongeveer binnen het gebied Markt (vanaf Markt 102), Utrechtsestraat, d'Arke en gedeelte Achterweg tot aan de baan naar de achter zijde van Markt 102. De "tweede ruimte" ligt grofweg ten zuiden van een groot gedeelte van de De Casembrootstraat en d'Arke, met een gedeelte van de huidige kreek erbij inbegrepen. Deze twee straten liggen dus ongeveer op dezelfde plaats als de hierboven genoemde "scheidingsweg", later Groenenweg genaamd. Tuinmanswoning Waarschijnlijk werd eind 1679 of begin 1680 begonnen met de aanleg van de bui tenplaats. Achter het stadhuis werd het "heerenhuis" van Martinus Veth gebouwd. Smallegange schrijft in 1696 in zijn Nieuwe Cronyk van Zeeland: "Martinus Veth, die, seermachtig in Rijkdommen zijnde, aldaer, achter het Stadhuis, een schoone kostelijke woning heeft doen bouwen." Aan de oostkant van het stadhuis werd aan de openbare weg (de latere Zuid straat) een prachtige poort gebouwd met een sierhek en aan beide zijden grote pila ren waarop een beeld stond. Deze poort gaf toegang tot de tuin en de woning. Daarnaast werd de tuinmanswoning gebouwd. In dit gebouw was een kamer

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 2005 | | pagina 22