Franse scholen in Veere
de Zeeuwse elite behoorde en een prachti
ge buitenplaats liet bouwen in Oostkapelle.
Zijn rijkdom maakte indruk, want Jan Vader
heeft er een uitdrukking over opgetekend.
We sluiten deze Wete traditiegetrouw af
met de vaste rubrieken: een boekbespre
king, reacties, vragen van lezers, het over
zicht van activiteiten dit najaar en enkele
mededelingen.
Veel leesplezier.
Leo Hollestelle
Inleiding
Van oudsher is Nederland een handels
natie. Al aan het einde van de vijftiende
eeuw waren er scholen die jongelingen op
de handel voorbereidden. Behalve in reke
nen en boekhouden kregen ze les in Frans,
de internationale handelstaal. De oudste
Franse scholen waren beroepsscholen,
waar voortgezet onderwijs werd gegeven.
Door de opheffing van het Edict van Nan
tes in 1685 werd de protestanten in Frank
rijk het leven onmogelijk gemaakt. Velen
vluchtten naar de Nederlanden, waar ze
onder andere door het geven van Franse
lessen een middel van bestaan vonden.
Voor hun kinderen richtten ze scholen op.
Het waren Franse scholen waar geen
Nederlands aan te pas kwam.
Toen na enige tijd de immigranten min of
meer waren geassimileerd, werd het niet-
beheersen van de Nederlandse taal als
een belemmering ervaren. Dit leidde ertoe
dat het Nederduits een plaats kreeg in het
leerprogramma van de Franse scholen. Zo
veranderde de oorspronkelijk Franse
school in een Nederduits-Franse instelling
die niet zoveel verschilde van de gewone
Nederduitse lagere school, maar die om
de Franse lessen aan de oudere kinderen
en ook om het meer uitgebreide leerpro
gramma hoger werd gewaardeerd.
Aan het einde van de zeventiende eeuw
evolueerden de handelsscholen tot institu
ten voor algemeen voortgezet onderwijs.
Behalve in Frans en rekenen - de vakken
van de handelsschool - werd lesgegeven
in Duits, Engels, aardrijkskunde, geschie
denis en wis- en natuurkunde. Deze scho
len bevonden zich uitsluitend in steden en
in aanzienlijke gemeenten waar welgestel
de families woonden die een goede maat
schappelijke opleiding voor hun kinderen
van belang achtten en daarvoor wilden en
konden betalen. Het schoolgeld was hoog:
de Franse scholen waren standenscholen.
Ook voor de meisjes waren er scholen
waar de voertaal Frans was en waar veel
aandacht werd besteed aan etiquette en
goede manieren. De handwerklessen
vormden een belangrijk onderdeel van het
onderwijsprogramma.
De oudste Franse scholen in Veere
Het eerste bericht van een op te richten
Franse school in Veere dateert van 1576.'
Uit de notulen van de raadsvergadering
van 10 maart 15762 vernemen we dat een
zekere Christiaan Hendricx een verzoek
heeft ingediend om samen met zijn "huys-
vrouwe" in Veere een Franse school te
mogen oprichten "om de Jongens, mits
gaders de Jonge Dochters te instrueren