avonden gehouden. Dat betekende voor
voorzangers, kosters en organisten extra
werk. De voorzangers, kosters en de orga
nist van de Middelburgse Nederduitsche
kerken kregen hiervoor in 1776 een gelde
lijke toelage.
In een aantal plaatsen veroorzaakte de
invoering van de nieuwe psalmberijming
spanningen. Zo werd in Westkapelle op
zondag 17 maart 1776 voor het eerst uit
de nieuwe berijming gezongen. Voorzanger
Abraham Krijger zette vol overgave een
psalm in. Een deel van de gemeente zong
met hem mee, terwijl een ander deel de
psalm met de voor hen bekende oude
woorden en op de oude manier zong. Dit
had tot gevolg dat de voorzanger en een
deel van de gemeente al klaar was met
zingen terwijl de anderen nog maar op de
helft waren. Er waren gemeenteleden die
bleven weigeren de nieuwe berijming te
zingen en dus steeds op de oude manier
zongen. Op een gegeven moment was de
maat vol en greep de overheid in.
Na verloop van tijd moest de voorzanger,
spottend ook wel de kerkelijke 'concert
meester' genoemd, het toch afleggen
tegen de organist en het orgel. In Ritthem,
dat in 1873 een orgel kreeg, hebben orga
nist en voorzanger tot 1913 gezamenlijk
gefunctioneerd. In dat jaar verviel in deze
plaats het ambt van voorzanger.
In de meer behoudende richting van de
protestantse kerken bleef de voorzanger
nog wat langer in functie. De gereformeer
de gemeente in Aagtekerke had een van
de laatste voorzangers op Walcheren. In
1943 maakte ook daar de komst van een
orgel het ambt van voorzanger overbodig.
Geraadpleegde bronnen:
- J. Bouterse, 'Classicale Acta 1573-1620', deel
IV, classis Walcheren, 1995.
- F. Kalis, 'Niet meer dan een vlek'1981.
- H.M. Kesteloo, De stadsrekeningen van Mid
delburg 1700-1810, in: 'Archief', achtste deel,
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen,
1902.
- J.H. Kluiver, 'Historische orgels in Zeeland',
deel II, Walcheren, 1974.
- P.G. Kunst, 'Kerkzang in de Nederlanden',
1981.
- B.J. de Meij, 'Serooskerke, zijn burgerlijke en
kerkelijke geschiedenis'1918.
- B.J. de Meij, 'De geschiedenis van Ritthem',
1929.
- F. Nagtglas, 'De algemeene kerkeraad der
Nederduitsch-Hervormde Gemeente te Middel
burgvan 1574-1860', 1860.
- C.A. van Swigchem, De Ned. Hero. Kerk te
Grijpskerke, in: 'Bulletin Stichting Oude
Zeeuwse Kerken', nr. 11, oktober 1983.
- C.A. van Swigchem, T. Brouwer en W. van
Os, 'Een huis voor het Woord', 1984.
- H.M. Stoppelenburg, 'Uit de dagen van
ouds', 1976.
- A. Tramper en W. Pias-van Rijsoort, 'Zeven
eeuwen Sint Jacobskerk', 1998.
- L. Wagenaar, Walcheren in 1778, in: 'laar-
boek 1903', Zeemvsch Genootschap der Weten
schappen.
- Notulen kerkenraad christelijke gereformeer
de kerk Serooskerkejuni 1882.
- 'Woordenboek der Zeeuwse Dialecten', 1974.
Frans van den Driest
