wekkende lijst af te rekenen. De kosten voor de dokter, het sterven, de aflegster, het laken, de lijkbidder, de grafdelver, de doodskist; het waren allemaal afzonderlijk gemaakte en genoteerde kosten. Diverse transporten werden verzorgd: van de over ledene en van het eten en van het drinken. Er werd heel wat gegeten, gedronken en Dit is de rekeninge van Joris hillebrantse, van wegens sijne dootschulden den 11 desember na oostcappel geweest den 12 dito met den wagen om hem geiveest voor het sterven voor het afleijden en voor den sterken drank en voor de lijcke bidder nog voor de kossten van den afleijster maje langebeke vier dagen geholpen het laken dar hij in geleijd is voor de doot kiste en den grafdelver voor het vleijs en daar om geweest voor de vis en voor kruijd en suijker voor puijpen en toobak een alfvat bier met den acsijs darom geweest een alve bak meel voor de amme en boo ter en kaas voor den brant een waster nog twee dagen geweest voor de seepe en stijsel aan adrijan wilmse wondergem daar hij tuijs geweest is nog aan den doctoor van ooskappel daar na toe geweest om te betalen de waterpennijgen van stukje land van t silver en goud te laten werdeeren de kiste na de koopdag gebragt na soetelande geweest komt te samen voldaen den 8 desember 1736 joos jansc langebeke 1 1 9 - 4 - S - 5 1 1 - 12 - - 11 - - - 17 - 3 - 6 3 1 6:8 1 10:2 - 3:- - 13:4 - 2:- - 5:- - 5:- 13:14:6 ook gerookt: sterkedrank, bier (met accijns), pijpen en tabak, vlees, vis, ham, meel, suiker, kruid, boter en kaas. Joos regelde niet alleen de begrafeniskos ten, maar hij liet het goud en zilver taxeren en bracht een kist met spullen naar de koopdag. Hij betaalde ook de waterpennin gen. De hoogste kostenpost is die van de "doc toor" in Oostkapelle. Hij is net wat duurder dan de aflegger, de lijkbidder en de sterke drank samen. Zelfs in 1735 waren de kos ten voor de gezondheidszorg dus al hoog. De doktersrekening is omgerekend vier euro en tien eurocent, dat is ruim tien pro cent van de totale rekening. Joos ging er zelf naartoe om te betalen en bracht er drie schellingen voor in rekening: 0,40. Een onduidelijke uitgave is het bedrag van 3,62 dat Adriaan Willemse Wondergem ontving "daar hij tuijs geweest is". De totale rekening bedraagt omgerekend ongeveer 38. Heel informatief in deze lijst zijn de meest eenvoudige spullen. In boedelinventarissen werden geen etenswaren of verbruikswa- ren beschreven. Alleen voorraad die van waarde was, zoals hammen, spek, een vet varken, bier en wijn, werd erin genoteerd. Aan de hand van tabaksdozen in enkele boedelinventarissen kon al geconcludeerd worden dat er tabak gebruikt werd. Pijpen komen in de boedels echter niet voor. De pijp was kennelijk een wegwerpartikel en dus niet erg waardevol. Uit de lijst van doodschulden blijkt dat er in ieder geval tijdens begrafenissen pijp werd gerookt. De kosten van pijpen en tabak zijn de laagste van de lijst, evenals de kosten van het waarderen van goud en zilver. Twee schel lingen: dat zou nu circa 0,27 zijn. Bijzonder is de vermelding van de wasster

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 2008 | | pagina 31