Welke weg heeft deze brief uit Lippenhui
zen (in Friesland) afgelegd om in Oostka-
pelle te geraken?
De afzender heeft waarschijnlijk niet voor
niets op de enveloppe de bezorgroute en
de belangrijkste tussenstations (Amster
dam en Middelburg) aangegeven. Dat zal
iets te maken hebben gehad met de porto
kosten die hij moest betalen
(brieven naar Zeeland moesten
franco worden aangeleverd) en
het zegt iets over de organisatie
van de posterijen op dat
moment.4
Wat het laatste betreft: er was in
de tweede helft van de achttien
de eeuw sprake van een over
gangssituatie. Al vanaf de Mid
deleeuwen was het postvervoer
in handen van boden- en schip
persdiensten. Aan het eind van
de zestiende eeuw hadden post
meesters (private ondernemers,
veelal afkomstig uit de plaatselij
ke elite en benoemd door het
stadsbestuur) het monopolie op
de bezorging verworven. Middel
burg was daar een goed voor
beeld van. De stad centraliseer
de in 1582 de postbezorging, waarbij
boden en schippers verplicht werden de
bestelling door de plaatselijke postmeester
te laten uitvoeren.
Geleidelijk aan kwam men echter tot het
inzicht dat het belang van goede postver
bindingen niet alleen publiek toezicht,
maar ook een publieke uitvoering vereist.
De stadsbesturen namen het postbedrijf
over om, althans in Holland, het postmees
terschap in handen te leggen van het cen
trale gezag, in casu de stadhouder. In
1752 resulteerde dit in het ontstaan van de
Statenpost, een robuust bedrijf dat in Hol
land een monopoliepositie kon afdwingen.
In Zeeland was de situatie net iets anders.
In het midden van de achttiende eeuw
claimde Middelburg het postmeesterschap
voor heel Zeeland, maar dat was tegen de
zin van Vlissingen, Veere, Goes en Tholen.
Deze vier steden sloten nog in 1747 een
Enveloppe van de brief aan Hendrik Heijn in
Oostkapelle. (Zeeuws Archief, Rechterlijke
Archieven Zeeuwse Eilanden, inv.nr. 1106
DD)
contract met de postmeester van Steen
bergen voor het postvervoer over land.
Middelburg sloot zich hier pas later schoor
voetend bij aan. De stad bleef echter wel
vasthouden aan schippersdiensten voor
onder meer de post naar Amsterdam. In
1785 werd ook in Middelburg het post
meesterschap met de daaraan verbonden
