zoals ook de eindredactie van het boek niet volmaakt is. De kracht van deze atlas schuilt voor een belangrijk deel in de vele illustraties: schit terende foto's van Walcheren toen en nu, oude topografische prenten en schilderij en, nieuw getekende kaarten en vooral heel veel fraai afgedrukte oude kaarten. Des te opvallender is het dat enkele daarvan, vooral die door Van Deventer, veel te klein zijn afgebeeld om nuttig te zijn. De mooie vormgeving legt ook enige onevenwichtig heid bloot, want waartoe dient al dit fraais anders dan als kijkgenot? Maakt het boek zijn pretentie waar? Inspireren de sporen van tijd ook werkelijk? Wordt dus, zoals de tekst op de buitenzijde aankondigt, de centrale vraag beantwoord: "Hoe ziet de toekomst van Walcheren eruit, wanneer rekening gehouden wordt met de sporen van tijd, die zich manifesteren in het aard kundig, archeologisch en cultuurhistorisch erfgoed"? Deze atlas legt zwaar de nadruk op het verleden en de verbeelding daar van, maar komt aan de toekomst onvol doende toe. Hoe worden bijvoorbeeld de sporen van de ontelbare verdwenen bui tenplaatsen vertaald in toekomstplannen? Het zijn dergelijke vragen waarop de diver se overheden die dit - allesbehalve goed kope - boek financieel mogelijk hebben gemaakt, een toch wat mager antwoord krijgen. Misschien was ook een beperking tot het platteland beter geweest. Nu komen de steden in het historische deel soms uit voerig aan bod, maar nauwelijks in hun toekomstige dimensie. Een 'fraai bezit', In de volgende periode (1800-1940), die onder de titel 'Van Fransen tot Duitsers' aan bod komt, wisselden voor het land schap negatieve gebeurtenissen af met (pogingen tot) herstel en opbouw. Het hoofdstuk 'Een nieuwe toekomst' door architectuurhistoricus Gerrie Andela betreft de jaren 1900-1950. Dat betekent dus overlap met het voorafgaande hoofdstuk. Daarnaast ervaart de lezer enige verwar ring in de chronologie, als eerst de weder opbouw in en de nieuwbouw na de oorlog aan bod komen en daarna het oorlogs landschap en de inundatie. Naarmate het boek vordert neemt het aandeel illustraties toe en dat van de tekst af. Dat geldt dus ook voor het hoofdstuk 'Naar de eenen twintigste eeuw' over de recente land schappelijke ontwikkelingen, en voor het laatste hoofdstuk waarin enkele toekomst scenario's voor Walcheren aan bod komen. Een register (met thema's en plaatsnamen samen, naast een personenregister) ont sluit het boek. Het notenapparaat lijkt pre cisie en belezenheid te suggereren, maar daar valt wel het nodige op af te dingen,

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 2009 | | pagina 43