Een majestueuze
entree
Het havenkanaal van Middelburg 1535-1816
Het grondgebied tussen Middelburg en de
Rijksweg A58 is sinds enkele jaren volop
in ontwikkeling. Er worden een bedrijven
terrein, een woonwijk en een golfterrein
aangelegd. Het gebied is bekend onder de
naam Mortiere, een verwijzing naar de
naam van een oude heerlijkheid die ten
zuiden van Middelburg en ten oosten van
Arnemuiden was gelegen. Ten oosten van
Mortiere, ter hoogte van het tracé van de
Nieuwlandseweg, wordt in 2009 de nieuwe
Rijksweg N57 aangelegd.
Het tracé van de Nieuwlandseweg-nieuwe-
stijl wordt dwars door het voormalige haven
kanaal van Middelburg aangelegd, met hal
verwege een grote rotonde voor de toegang
naar de wijk Dauwendaele en het indus
trieterrein Arnestein. Dit in de zestiende
eeuw aangelegde havenkanaal heeft een
belangrijke rol gespeeld in de economische
ontwikkeling van Middelburg en is daar
mee een historisch landschapselement.
De ingreep in het landschap vind ik eigen
lijk nog niet het ergste, want de nieuwe
N57 moet er komen. Waar ik meer moeite
mee heb is het beleid van de gemeente
Middelburg om het meest aansprekende
deel van dit landschapselement, de Weste
lijke Oude Havendijk, te laten opgaan in
een golfterrein dat als groene zone tussen
de woonwijk Mortiere en de Rijksweg A58
wordt aangelegd. En dan heb ik het nog
niet over de manier waarop de gemeente
deze werkzaamheden heeft laten uitvoe
ren. De aanlegvergunning voor de grond
werkzaamheden lag tot en met 6 novem
ber 2008 nog ter inzage in het stadskan
toor, maar het werk was al medio oktober
klaar.
Onder aanvoering van de Stichting Vrien
den van Middelburg hebben enkele vereni
gingen (waaronder de Heemkundige Kring
Walcheren) en particulieren zich vorig jaar
verzet tegen deze plannen. Dat heeft
opgeleverd dat er een vrij toegankelijk
wandelpad over de voormalige havendijk
wordt aangelegd (wel uitkijken voor laag
overvliegende golfballen) en dat het dijk-
lichaam niet wordt geschonden door plaat
selijke doorbraken. Uit dit alles blijkt dat
een wethouder die is gepromoveerd tot
doctor in de geschiedenis geen garantie
vormt voor het bewaren en koesteren van
historische elementen.
Terug in de tijd
Middelburg ontwikkelde zich vanaf de
veertiende eeuw tot een bedrijvige han
delsplaats. In de vijftiende en zestiende
eeuw beleefde de stad een grote bloei
periode. Middelburg was een stapelstad;
de stad bezat de wijnstapel en korte tijd
ook de Engelse wolstapel. Kooplieden uit
verschillende streken in West-Europa ver
handelden er hun waren zoals hout, wijn,
laken en zout.
De stad lag langs de belangrijke handels
route naar Antwerpen, maar moest daarbij
wel concurreren met de steden Vlissingen
en Veere. De oostkust van Walcheren
vormde voor de schepen een ideale plaats
om voor anker te gaan. Op de Walcherse
rede ter hoogte van Arnemuiden was het
altijd druk.
Aan het eind van de vijftiende eeuw kre
gen de havensteden in de Zeeuwse Delta
steeds meer last van verzanding. Middel
burg probeerde haar positie tegenover de
andere Walcherse havensteden te behou
den en daarvoor moesten enkele maat-