Veere 1809
Engelse aanval en bezetting, 31 juli - 24 december 1809
Op 10, 11 en 12 juli 2009 werd in Veere op
spectaculaire wijze de Engelse invasie van
31 juli 1809 herdacht. Dit was een zeer
geslaagd evenement, waaraan zowel de
reenactors als de figuranten vol overgave
hebben deelgenomen. Zo'n zeshonderd
als Britse en Franse soldaten verklede
reenactors speelden de landing van de
Engelsen in 1809 op Walcheren na.' Op
de rede lagen het tallship de Soeverein en
een aanvalsvloot van veertig platbodems.
Vanaf deze schepen werd Veere bescho
ten en werden de Engelse soldaten in
sloepen gelaten om naar de wallen aan de
noordzijde van de stad te roeien. Daar
vond een confrontatie met de Hollandse
infanteristen plaats. Na een hevige strijd
behaalden de Engelsen de overwinning en
konden ze het stadje bezetten. Intussen
werden de gewonden afgevoerd naar een
veldhospitaal bij de Grote Kerk. In drie
kampementen zagen de bezoekers hoe de
soldaten in die tijd leefden en ook hoe ze
zich voorbereidden op de invasie. De
Kapellestraat was omgetoverd tot een
straatje uit 1809. Onder het gebulder van
kanonnen trachtten kooplieden er hun
waren aan de man te brengen, terwijl huis
vrouwen druk bezig waren met huishoude
lijk werk en de was in de straat te drogen
hing. Menig mannelijk bezoeker liet zich
verleiden een kijkje in het bordeel te
nemen en ook een piskijker, die door het
bekijken van urine diagnoses kon stellen
en overal wel een flesje medicijn voor had,
trok veel bekijks. Bedelaars trachtten intus
sen van de vele bezoekers een aalmoes of
een stukje brood af te troggelen en in de
herberg heerste een gezellige sfeer.
Eigenlijk was dit alles in schril contrast met
de werkelijkheid op 31 juli 1809. Aan de
hand van archiefstukken, waarvan sommi
ge sinds 1810 nog nooit waren ingezien,
en het dagboek van Henry Light, die in
1809 als second captain of the Royal Artil
lery aan de expeditie deelnam, zal ik hier
onder een zo getrouw mogelijk beeld
schetsen van wat zich in 1809 in het stadje
heeft afgespeeld.2 De Franse tijd, met de
Engelse invasie, vormt een zwarte bladzij
in de geschiedenis van de eens zo bloei
ende handelsstad. Nagenoeg bankroet, als
"het dode stadje aan het Veerse Gat" bleef
het na het vertrek van de Fransen achter.
Koninklijk bezoek
Tijdens de Engelse invasie op Walcheren
in de zomer van 1809 maakte Walcheren,
op Vlissingen na dat al sinds 11 november
1807 bij Frankrijk was ingelijfd, deel uit van
het Koninkrijk Holland. Uit onvrede met het
Hollandse bewind had Napoleon Bonapar
te op 5 juni 1806 zijn jongere broer Lode-
wijk Napoleon tot koning van Holland uit
geroepen. Het handelsverkeer tussen Ant
werpen en Engeland lag plat en de smok
kelhandel vierde hoogtij. Vooral de Engelse
kooplieden die zich in Veere, Zierikzee en
Brouwershaven hadden gevestigd, hielden
zich met deze kwalijke praktijken bezig,
ondanks de steeds strengere maatregelen
die door het departement daartegen wer
den genomen. Om weer een vrije door
tocht naar Antwerpen te krijgen, bereidden
de Engelsen in maart 1809 een groot
scheepse invasie voor.
Van 13 april tot en met 18 mei 1809 maak
te Lodewijk Napoleon zijn eerste inspectie
reis door Noord-Brabant en Zeeland, waar
bij hij op 13 mei Veere aandeed. Bij de
