ze) van bonen en erwten. Verleze betekent
volgens het Woordenboek der Zeeuwse
Dialecten: het uitzoeken van bonen of erw
ten voor de verkoop. Het Groot Woorden
boek der Nederlandse Taal van Van Dale
beschrijft het nog wat duidelijker: lezen is
onder andere uitzoeken en dan voorname
lijk uit een massa de slechte exemplaren
wegnemen.
Maar niet alleen de slechte exemplaren
moesten verwijderd worden, ook verdroog
de stukjes van de bonen- of de erwten
plant en stukjes klei. Soms deed het boe
rengezin het lezen zelf en soms werd het
uitbesteed. Arbeidersgezinnen in het dorp
of de stad konden zo in de winter een
centje bijverdienen. Het lezen van bonen
en erwten was een van de werkzaamhe
den van de bewoners van het Simpelhuis
aan de Herengracht in Middelburg.
Op een tafel werd een hoop bonen of erw
ten gegooid, de lezers die rondom de tafel
zaten, haalden de slechte exemplaren
eruit. Het was een stoffig werkje. Hoewel ik
na de Tweede Wereldoorlog ben geboren,
heb ik ook nog wel bruine bonen moeten
lezen. Ik kan niet zeggen dat ik het met
veel plezier deed.
Was men met het lezen van bonen of erw
ten klaar, dan konden ze worden verkocht.
Aantal hectares
De totale oppervlakte die van ongeveer
1800 tot 1940 voor bouwland op Walche
ren werd gebruikt, lag tussen de 6.400 en
8.800 hectare. Het aantal hectares dat met
bonen en erwten werd ingezaaid, staat
weergegeven in de tabel hiernaast.
Zaaiplan
Tegenwoordig worden op Walcheren wei
nig bonen en erwten ingezaaid. In de twin-
Aantal hectares
jaar
bruine en
witte bonen
erwten
1847
457
526
1849
444
365
1901
1.182
758
1914
1.180
753
1916
1.143
616
1918
1.197
507
1921
938
492
1926
927
612
1933
843
871
1938
1.029
920
tigste eeuw is de witte boon uit het zaai
plan van de Walcherse boer verdwenen.
Zal dat ook met de bruine boon en de erwt
gebeuren?
Frans van den Driest
Geraadpleegde boeken:
- P.J. Bonman, 'Geschiedenis van den Zeeuw-
schen landbouw in de 19e en 20e eeuw en van
de Zeeuwsche Landbouw-Maatschappij',
Wageningen 1946.
- H.J.E. Gerlach, 'Landhuiskundige beschrij
ving van Walcheren', Haarlem 1885.
- J.L. Kool-Blokland, 'De zorg gewogen'Mid
delburg 1990.
-]an Vader, Witte bonen inleggen, in: "k Gaen
ik 'n stikje schrieve', z.p. 1982.
-Jan Vader, 'Walchers volksgeloof', in: Neer-
lands Volksleven, Pasen 1963.
- E.J. van den Broecke-de Man en A. Francke,
'Landbouw', in: 'Dialect op Walcheren'Krui-
ningen 1987.
- H.C.M. Ghijsen (red.), 'Woordenboek der
Zeeuwse Dialecten', Den Haag 1964.
- Encyclopedie van Zeeland, deel l, Middel
burg 1982.
