Bijeenkomsten
3ö|,
De Slag om de Schelde...
Lezingen over de gebeurtenissen op Wal
cheren in de Tweede Wereldoorlog trekken
nog altijd veel belangstelling. Meer dan
honderd mensen woonden op 3 maart
2010 de lezing bij die Lenco van der Weel
op uitnodiging van de Heemkundige Kring
Walcheren hield over de betekenis van de
bunkers bij Zoutelande en de slag om de
Schelde. Lenco van der Weel is bestuurslid
van de Stichting Bunkerbehoud en nauw
betrokken bij de bunkers op Walcheren.
Als zoveel historische verdedigingswerken
zijn ook de bunkers van de zogenoemde
Atlantikwall onderdeel geworden van een
toeristisch en museaal-educatief netwerk.
De Stichting Bunkerbehoud spant zich in
om de verschillende verdedigingswerken
op Walcheren in fiets- en wandelroutes op
te nemen. De Bunkerroute, op de fiets tus
sen Valkenisse en Westkapelle, en de Vrij
burgroute, een 7 kilometer lange wande
ling in de buurt van Oost- en West-Sou
burg zijn intussen gerealiseerd. Bunkers
zijn cultuur-historisch erfgoed geworden!
De lezing werd gegeven aan de hand van
foto's en kaarten. Van der Weel begon met
het verwoestende bombardement op Mid
delburg van 17 mei 1940. De Duitsers
dwongen daarmee de militaire verdedigers
van Walcheren mee te gaan met de capitu
latie van Nederland. Door het bombarde
ment ging veel monumentale kunst verlo
ren en Van der Weel schat in dat de Duit
sers zelf achteraf niet erg gelukkig waren
met dit machtsvertoon. Vrij kort na de over
gave mochten de Middelburgers met de
wederopbouw beginnen.
Al vroeg in de oorlog werd het de Duitsers
duidelijk dat ze de bezetting van Engeland
wel konden vergeten. Het front werd naar
Oost-Europa verplaatst. De landoorlog te-
t
gen Rusland vergde nogal wat van de
troepen en het plan werd opgevat om in
het westen een vaste verdedigingslinie, de
Atlantikwall, aan te leggen. Dat scheelde
mankracht: het bezettingsleger kon met
tweederde gereduceerd worden. De Atlan
tikwall zou van het noorden van Noorwe
gen tot aan Spanje gaan lopen. Niet min
der dan dertigduizend bunkers werden op
geleverd, de laatste in Denemarken op 29
april 1945, een paar dagen voor het einde
van de oorlog.
Bunkers waren er in soorten en maten,
maar ze werden gebouwd volgens vaste
patronen. Voor de verschillende functies
(zoals huisvesting, observatie, geschuts-
opstelling) waren diverse typen ontworpen
met als gemeenschappelijk kenmerk wan
den en dak van twee meter gewapend be
ton, zelfs door een voltreffer niet kapot te
krijgen. De logistiek van de bouw was sim
pel: er werd gebruikgemaakt van het lokale
openbaar vervoer en verder kreeg de bur
gemeester de opdracht transportmiddelen
te vorderen om het bouwmateriaal te ver
voeren. Boeren met paard-en-wagen wer
den opgeroepen. In driemaal 24 uur werd
het beton voor de bunkers gestort.
Walcheren, en met name Vlissingen, was
een cruciale schakel in de keten vanwege
de Schelde, de toegang tot Antwerpen.
Vlissingen werd aan de zeezijde verdedigd
door kust- en luchtdoelbatterijen (de Zee-
front-verdediging) en aan de landzijde door
een tankgracht met de nodige geschuts-
bunkers (het Landfront). Organisation Todt
was belast met de bunkerbouw en had
haar Zeeuwse hoofdkwartier in Middelburg
aan de Loskade 27 (waar overigens in ja
nuari 1945 de Dienst Droogmaking Wal
cheren onderdak zou vinden). Er staat nog
een bunker bij de buren in de tuin ernaast.
