56 op de Markt, waar op marktdag de veren wagens van de boeren uit de omgeving ar riveerden. In de oude haven aan de Dam lag een driemaster in het dok dat tot 1927 door De Schelde werd gebruikt. De mas ten torenden hoog boven de huizen uit. We 'wandelden' langs het Entrepot en de Oostkerk en passeerden in de Lange Gist- straat/Korte Delft een blokje oude panden dat aan het eind van de jaren zestig als nog voor het gemotoriseerde verkeer moest wijken. De Spanjaardstraat mocht blijven, ondanks zijn vervallen staat, opval lend smalle stukken en hoge panden. Via de Balans gingen we verder door de Wa- genaarstraat, langs het hospitaal en door de Lange Noordstraat. De rooms-katholie- ke kerk zou in 1940 door een Franse gra naat worden verwoest. De Markt was op de foto veel groter dan nu en het was er druk vanwege Annetje-Liesjesdag, de dag waarop de meiden en knechten van werk gever mochten veranderen. Via de boter markt kwamen we bij het Abdijcomplex met hotel De Abdij. De Abdijkerken werden eind negentiende eeuw door Frederiks ge restaureerd volgens de neo-klassieke res tauratieopvattingen van die tijd. Door de Lange Delft (met het statige bibliotheekge bouw) en de Korte Delft wandelden we naar de Rouaansekaai om de lijstgevels te bekijken en we eindigden op de singels bij de Griffioen. Op 17 mei 1940 werd het hart uit de stad geschoten. We zagen de beelden van het kapotte stadhuis, de Markt, het Abdijcom plex. Het herstel werd voortvarend ter hand genomen. Werklozen werden aan het werk gezet om stenen te bikken. Op de Rotterdamskaai en de Dwarskaai verrezen noodwinkels. De Markt werd pand voor pand herbouwd. Diesch was er snel bij met een nieuwe gevel die qua sfeer aansloot bij wat vroeger was. Aanvankelijk werkten de Duitsers mee aan de herstelplannen, maar dat stopte toen vanaf 1942 de Atlan- tikwall moest worden gebouwd. We zagen het Oost-Indisch Huis en De Steenrotse in puin. Ze zouden niet meer herbouwd wor den. Er was weinig geld en weinig materi aal. De gevel van de Provinciale Biblio theek werd opgeslagen maar is nooit meer in zijn geheel gebruikt. Elementen ervan zijn enige jaren geleden in de straat inge metseld. Er was een foto van de Lange Jan, volledig uitgebrand en met een luid- klok aan de voet, en ook beelden uit 1944 van (de randen van) de stad toen een deel van Middelburg onder water stond. Eind jaren zestig was de stad weer opge vuld, met een kleinere Markt zonder de oude gebouwen tussen de Markt en de Abdij. De Lange Delft werd breder en de bebouwing lager. Het beeld bleef wisse lend omdat nieuwe panden per stuk ge bouwd werden en één architect niet meer dan twee huizen naast elkaar mocht bou wen. Eenvormigheid werd zo voorkomen. Ook met het abdijcomplex is heel zorgvul dig omgesprongen. Al met al is het totaal beeld van het herstelde stadshart redelijk geslaagd. Maar er had nog wel wat meer gered mogen worden, meent de spreker. In ieder geval had De Steenrotse op de Dwarskaai bewaard moeten blijven. Hans Vader is een uitstekend verteller. Laten we hopen dat zijn afscheid van het bestuur van de HKW niet betekent dat we hem op dit punt ook moeten missen. Leo Faase

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 2010 | | pagina 58