27
TERKOOPING TAN AFBRAAK.
De aankondiging van de publieke verkoop van
onderdelen van de Veerse stadskraan in de
Middelburgsche Courant van 12 mei 1857.
(Zeeuws Archief)
Tevens moest de sloop plaatsvinden tus
sen 1 mei en 16 juni 1857, waarna de
straat weer hersteld moest zijn. Op de
koopdag bleken er slechts twee liefheb
bers te zijn, terwijl een paar anderen nog
wat belangstelling voor de losse onderde
len hadden. De ijzergieter Johannes Age-
link van Rentergem uit Middelburg, mede
vennoot van Boddaert, bracht het hoogste
bod uit en werd voor 617,- de nieuwe ei
genaar. Van Rentergem was geen onbe
kende in Veere, want hij had twee jaar
daarvoor ook al de grote klok uit de Grote
Kerk gekocht en was de vaste leverancier
van lantaarnpalen in deze stad. Hij liet de
kraan slopen, de metalen overbrengen
naar Middelburg en de rest, waaronder
een aantal ramen, kozijnen, mendeuren,
ribbalken en brandhout, werd een maand
later op de Kaai bij opbod verkocht, waar
mee Van Rentergem 342,10 van zijn
aankoopbedrag terugverdiende.
Met de sloop kwam voorgoed een eind
aan de kraan op de Kaai. Ongeveer twintig
jaar geleden hebben enkele Veerenaren
het plan geopperd opnieuw een stads-
kraan op de Kaai te bouwen, doch zonder
resultaat.
Uiterlijk
Hoe de laatste stadskraan eruit heeft ge
zien, is onduidelijk. Op het schilderij van
Engel Hoogerheyden van de rede van Vee-
re op het eind van de achttiende eeuw
zien we eenzelfde soort kraan afgebeeld
als die in Middelburg van 1744 tot 1862 op
de Dam heeft gestaan.3 Deze is ontworpen
door de stadsarchitect Jan de Munck naar
voorbeelden uit Dordrecht en Antwerpen.
Hij moest door negen man worden be
diend en kon een last van maximaal 6.500
kilogram verzetten. De kraan op het schil
derij ziet er heel anders uit dan die we op
een gravure uit 1743 zien.4 Als het schilde
rij betrouwbaar is, zou er dus na 1743 een
nieuwe kraan gebouwd moeten zijn, doch
uit archiefonderzoek is dit niet gebleken.
Uit het archief van de Nassause Domein-
raad weten we dat de kraan tussen 1726
tot 1792 onafgebroken verpacht is ge-
Publieke Verkooping op de Kaai te VEEBEop
Vrijdag den 15 Mei 1857, des voorwiddags ten elf nre,
door den Notaris D. VERHULST, van eene groote partij
zuivere Af brakhafkomstig van de Stads Kraan te
Veere, bestaande in Eiken en Greinen Balken, Planken en
Ribbont van verschillende afmetingtwee koppel Mendeu
ren met Klinket, Slagvensters, Ramen en wat meer zal
worden gepresenteerd. Voor de Verkooping te zien.
weest, terwijl men in de jaren erna tot
1797 wel gepoogd heeft de kraan te ver
pachten, maar er hebben zich toen geen
kandidaten voor de kraan gemeld. De eni
ge aanwijzing voor de bouw van een nieu
we kraan zou kunnen zijn dat in 1792 de
ordonnantie is gewijzigd, terwijl er ook
rond deze tijd plannen waren om hem te
verplaatsen, wat uiteindelijk niet is doorge
gaan.
Van de laatste kraan weten we met zeker
heid dat het een houten werktuig was dat
gedekt was met ca. 500 leien. Zowel aan
de voor- als achterzijde bevonden zich gro
te mendeuren. De grondmaten waren 9,30
x 7,50 meter. Omdat de kraan tegen de
havenkant was gebouwd, moesten de kar
ren erin gereden worden om geladen of
gelost te worden.
Behalve de stadskraan hebben er in het
verleden in Veere nog twee andere kranen
