Sprekende balken
29
Balken in Veere en Middelburg belicht
De sprekende balk in de voorgevel van het pand
Markt 17 te Veere. (foto Leo Hollestelle)
Enkele jaren geleden las ik in De Wete van
januari 1982 een verhandeling over een
steunbalk met opschrift aan de gevel van
het pand Markt 11 (of 17) te Veere. Allerlei
theorieën deden de ronde: de balk zou uit
kasteel Zandenburg afkomstig zijn, er zou
een jaartal op staan, en een woord dat
'adellijk' zou betekenen. In het nummer van
april van dat jaar kwamen er reacties op
(onder de kop 'De balk opnieuw bekeken'),
maar niemand wist precies wat er nu ei
genlijk op stond. Terwijl oude Veerenaren
het wel konden vertellen, dachten enkele
heren dat ze het beter wisten. De sterk ge
stileerde gotische letters waren moeilijk te
ontcijferen. Mede naar aanleiding van het
overgeleverde verhaaltje dat de balk af
komstig zou zijn uit kasteel Zandenburg,
werd de tekst steeds verkeerd gelezen. In
hedendaags Nederlands staat er: "God die
Salomon zijn tempel stichten dede, verlene
in dit huis geluk, voorspoed en vrede."
Maar geluk werd, met het verhaaltje in het
achterhoofd, gelezen als adellic en dat le
verde het misverstand op dat de balk uit
een adellijk huis zou komen. Een jaartal
kwam op de balk niet voor, zoals aanvan
kelijk werd verondersteld. Hij werd gesitu
eerd in het begin van de zestiende eeuw
en enkele figuurtjes wezen daar ook op.
De heer H. Meijers echter, die naast het
pand geboren was en in de voormalige
smidse annex winkel een groot deel van
zijn leven had gewerkt, zoals hij zelf schreef,
wist de tekst van zijn vader. Er zou staan:
"God die Salomon sinen tempel stiften
dede, verleen in dit huus goeluc voerspoet
en vrede." Maar goeluc is nog geen geluk.
De heer Meijers kwam er toch niet hele
maal uit. Dat ene woord bleef maar proble
men geven. De schrijnwerker zou wel een
foutje gemaakt hebben, dacht hij.
Ik was nieuwsgierig geworden. Ik had nog
nooit op die balk gelet, want zo vaak kom
ik niet in Veere. Op een zonnige dag zat ik
op een bankje op de Markt, gewapend met
pen en papier en niet te vergeten mijn fo
totoestel, die balk te bestuderen. Het adres
bleek niet (meer) te kloppen; het huis met
de balk was Markt 17. Met voldoende ken
nis van het gotisch geschrift en mijn 'spiek
briefje' uit die oude Wete begon ik de tekst
op de balk op eigen houtje woord voor
woord te ontcijferen. Mijn transcriptie luidt
als volgt: "God die Salomon sinen tempel
stiften dede verleen in dit huys gheluc
voerspoet en vrede."
