Maar geen Veerenaar zal het toen in zijn
hoofd gehaald hebben iets mee te nemen
en het toch zeker niet in zijn gevel hebben
verwerkt. Bovendien is het onmogelijk een
balk in een eensteensmuur in te metselen
zonder het bovenliggende deel van de ge
vel af te breken. Bij het vinden van de fries
op het kasteelterrein in latere eeuwen zou
een dergelijk object met zo'n hoge cultuur
historische waarde in een oudheidkamer of
bij het Zeeuwsch Genootschap der Weten
schappen terecht zijn gekomen en niet bij
een willekeurige Veerenaar aan de gevel.
Salomon
Laten we voor ons onderzoek eerst de
tekst eens goed onder de loep nemen. Als
we de zin op de balk ontleden, is het on
derwerp "God die Salomon sinen tempel
stiften dede". Hij memoreert de bouw van
de allereerste kerk. Volgens de bijbel was
Salomo(n) de eerste koning die in Jeruza
lem een Joodse tempel bouwde. De zin
gaat verder: "verleen in dit huys gheluc
voerspoet en vrede". Men bidt God in dit
huis geluk, voorspoed en vrede te bren
gen. Dit laatste omdat het moest rijmen op
"dede". Geen tekst die men aan de ingang
van een kasteel zou verwachten. Ook niet
in de gevel van de bakker of de slager, en
zelfs niet bij een wereldlijk gebouw. Op het
bordes van het Veerse stadhuis lezen we:
"Gehoorsaemheyt Godts ende der Over-
heyt, weert der menschen ongeluck". Er is
een duidelijke verwijzing naar de functie
van dit gebouw en de boodschap luidt: als
je God en de overheid gehoorzaamt wend
je het ongeluk af.
De tekst op de gevelbalk is uitnodigend en
draagt een religieus karakter. Zowel het
huis waarin hij is ingemetseld als de spel
ling en het lettertype zijn middeleeuws,
dus voor de herkomst moeten we ver terug
in de tijd. Omdat huizen vroeger niet alle
maal dezelfde breedte hadden en de com
plete tekst op de balk staat en deze pre
cies in de voorgevel past, moet hij voor dit
huis zijn gemaakt.
Vrijmetselaars en tempeliers
Eén theorie is dat het gebouw mogelijk ge
diend heeft als vrijmetselaarsloge. Jan La
gendijk, schrijver van het boek Vrijmetsela
rij in Zeeland, die ik destijds daarover be
naderde, achtte het niet uitgesloten. De
tekst en de figuurtjes (mannetje met spij
kers) zouden in die richting kunnen wijzen.
Binnen de vrijmetselarij werkt men aan
een zinnebeeldige tempel, waaraan de
tempel van Salomo ten grondslag ligt.
Deze tempel kan staan voor de wereld, te
beschouwen als een te voltooien bouw
werk waarvan ieder mens een levende
bouwsteen is. Dat de balk door vrijmetse
laars in de gevel is aangebracht lijkt mij
echter onwaarschijnlijk omdat de vrijmet
selarij pas in de eerste helft van de acht
tiende eeuw in Nederland is gekomen en
de balk veel ouder is. Met de van 1798 tot
1838 in Veere gevestigde loge l'Enfant de
la vertu heeft het huis ook niets van doen.
Deze bevond zich op de Kaai en de gevel
steen ervan is later ingemetseld in het
pand waar tot voor kort de Rabobank zat.
Ook de Orde van de Tempeliers wordt in
verband gebracht met de tempel van Salo
mo. De tempeliers noemden zichzelf Rid
ders van de Orde van de tempel van Salo
mo. De ridderorde was werkzaam in de
twaalfde en dertiende eeuw, ten tijde van
de kruistochten. Haar leden waren strijden
de monniken, dus tegelijk kloosterling en
krijgsman. Ze stelden zich tot taak het be
schermen van pelgrims op weg naar de
