De Loskaai van Middelburg
Pieter de Bruyne (1884-1981) woonde tot
mei 1940 aan de Rouaansekaai in Middel
burg. Over deze kaai in het laatste decen
nium van de negentiende eeuw schreef hij
een uitgebreide impressie. Dit verhaal is
gepubliceerd in De Wete van juli 2010.
Op 24 februari 1978, hij was toen al 92
jaar, schreef De Bruyne zijn herinneringen
op over de Loskade (of Loskaai) in Middel
burg, de plaats waar hij en zijn broers vaak
speelden en rondstruinden.
Schuurpalen
De Loskaai heeft een grote rol in mijn
leven gespeeld, want daar was het dichtst
bijzijnde en enige terrein waar wij als kin
deren (drie broers) konden spelen. Als je
de Nieuwe Poort was gepasseerd, dan
had je eerst de Nieuwe Poortstraat met
rechts de Eigenhaardstraat. Daar was een
groot pakhuis waarop een windwijzer prijk
te die een Indische roeiprauw voorstelde.
Dan kreeg je rechts een groot hoekhuis
met op de hoek een grote afgeronde hoek
steen van arduin met de letters A.A.F. (af
korting van A.A. Fokker) erop. Links daar
van was een met gras begroeid terrein, vol
met gaten, dat wel, maar toch goed ge
noeg om er vliegers op te laten, nog meer
gaten te graven en vuurtjes te stoken. Dit
terrein werd aan de rechterkant begrensd
door een kaaimuur. Die muur was vanaf
het punt met het huis A.A.F. tot aan de sta-
tionsbrug heel steil en ging recht naar be-
neê in het water. Maar naar links stonden
er schuurpalen voor, zodat de daar aan
merende schepen de muur niet konden
beschadigen. Naar links liep de muur dood
op het water van de toegang tot het droog
dok en de Rouaansekaai en daar op de
hoek was een 'paardentrak'. Dat was een
helling tot in het water, bestemd als lan
dingsplaats voor een pont. Maar een pont
heb ik er nooit gezien. Wel was daar het
roeiveer van Vos, een heel oude man die
meestal in een klein geel commiesge
bouwtje zat dat leunde tegen de sterke
bakstenen muur met daarboven de gebou
wen van de Vitrite Works. Op de hoek was
ook nog een opslagplaats van 'greenhart'-
balken van de firma L. Alberts Zoon
Houthandel N.V.
Lossend fregat
Maar nu terug naar dat huis van A.A. Fok
ker. Mijn vader had hem nog gekend als
handelsman die met schepen te doen had
die op de Afrikaanse oostkust voeren.
Die Loskaai dateert van 1872 en maakte
aan de zuidkant deel uit van het kanaal
naar Vlissingen, terwijl het naar het noor
den bestond uit de verdiepte haven naar
Veere van 1815. Want er voeren veel sche
pen van Middelburg via Veere naar zee en
er waren talrijke firma's die met de handel
ter zee te maken hadden, zoals de firma
Wed. De Bruyne die brikken met steenkool
aanvoerde. Middelburg was een haven van
de Nederlandsche Handel-Maatschappij,
er kwamen dus schepen aan voor de ven
nootschap en de firma De Bruyne verzorg
de de lossing van suiker in kantfans1 en
koffie in zakken en alles werd bemonsterd.
De firma was ook assurantiemakelaar en
schade-expert en dateerde van 1802. Mijn
grootvader en mijn vader waren schade-
experts. De schepen die in de oude tijd
aan de Rotterdamsekaai meerden, ver
huisden nu naar de Loskaai. Ik herinner
me nog dat in de salon van Freek Spren-
ger op de Dam een schilderij van de oude
Schütz hing, voorstellende een lossend
fregat, in ieder geval een volgetuigd zee
schip, aan de Loskaai.
