37
Aardappels rapen in een 'balksmande'Aagte-
kerke. (foto Ons Zeeland, ca. 1930)
winter werk was en de dijkwerkers vol
doende aardappels hadden kunnen oog
sten, dan bestond hun menu uit brood en
aardappels. Maar als er geen werk was,
werd er geen brood gegeten. Dan werden
's morgens opgewarmde aardappels van
de vorige dag gegeten, 's middags versge-
kookte aardappels en 's avonds gestoofde
of gebakken aardappels. Men
at de aardappels met zout,
azijn en een waterige jus waar
op wat boter of vet dreef. Maar
wat als er geen werk en geen
aardappels waren? Voor een
groot deel van de bevolking
was het dan bittere armoe.
Want ook de pacht van het
aardappelland kon dan niet be
taald worden, en dat had weer
gevolgen voor de rest van het
jaar.
In de winter van 1845/'46 kocht
de Centrale Directie van de Polder Wal
cheren voor haar Westkappelse dijkwer
kers graan om de ergste nood te lenigen.
De dijkwerkers eisten in het voorjaar van
1846 loonsverhoging om de honger te stil
len. Maar ze hadden nog meer eisen: nie
mand van hen zou verplicht worden buiten
Walcheren te werken. In voorgaande jaren
gebeurde het weieens dat dijkwerkers bui
ten Zeeland aan het werk werden gezet.
Ook eisten ze dat hun zonen het recht
hadden als dijkwerker te worden aange
steld en dat ze zelf hun ploegbazen moch
ten kiezen.
De Centrale Directie van de Polder Wal
cheren in Middelburg was van mening dat
het conflict wel met een sisser zou aflo
pen. Met die gedachte gingen ze op zater
dagmorgen 25 april 1846 naar het Polder
huis in Westkapelle. Ongeveer driehonderd
dijkwerkers omsingelden het Polderhuis en
schreeuwden dat ze de heren niet zouden
laten vertrekken zolang hun eisen niet wa
ren ingewilligd.
Tegen drie uur 's middags kwam men tot
overeenstemming. De Centrale Directie
beloofde voortaan geen dijkwerkers buiten
de provincie aan het werk te zetten, zonen
van dijkwerkers werden toegelaten als dijk
werker en ieder gezin kreeg een eenmali
ge uitkering van 1,50.
Omdat het in Westkapelle onrustig bleef,
werden in november 1846 vier marechaus
sees en een detachement van 27 dragon
ders5 in het dijkdorp ondergebracht om de
orde te handhaven.
De oorzaak van de aardappelziekte
In de zomer van 1845 ontdekte men al dat
het geen insect of worm was die de aard
appelziekte veroorzaakte. Nee, het was
een schimmel- of zwamsoort die op de
bladeren en de stengels van de plant voor
kwam. Ter voorkoming of genezing van de
aardappelziekte werd aanbevolen de plan-
