1. Aardpeer, streeknaam voor aardaker, Helian-
thus tuberosus.
2. Tiendrecht is van oorsprong een kerkelijke
belasting in natura. Boeren moesten over de
verbouwde producten aan de eigenaren van
hun land tiendrecht betalen. Op Walcheren
was dit het elfde deel van de opbrengst.
3. Een gemet is ongeveer 0,4 hectare.
4. Een mud(de) is een inhoudsmaat voor land
bouwproducten. Sinds 1820 is het gewicht van
een mud 100 liter. Afhankelijk van het product
was op Walcheren een mud aardappels onge
veer 70 kilo, tarwe 78 kilo, gerst 60 kilo, haver
45 kilo, erwten 84 kilo en witte of bruine bonen
80 kilo.
5. Een dragonder was een infanterist die zich
per paard verplaatste en te voet vocht.
Geraadpleegde bronnen:
- Adriaanse, 'De Kroniek van Arnemuiden'
1795 t/m 1869, Goes 1994.
- K. Baart, 'Westkapelle, hare bevolking, West-
kapelsche dijk'Middelburg 1889.
- M.f. Boerendonk, 'Historische Studie over
den Zeeuwschen Landbouw', Den Haag 1935.
- P.J. Bouman, 'Geschiedenis van den Zeeuw
schen Landbouw en van de Zeeuwsche Land-
bouw-Maatschappij'1946.
-H.f.E. Gerlach, 'Landhuishoudkundige Be
schrijving van Walcheren', Haarlem 1885.
- L. Hollestelle, 'De Polder Walcheren en de
Westkappelse dijkwerkers', in: 'Duizend jaar
Walcheren', Middelburg 1996.
- P. Priester, 'Geschiedenis van de Zeeuwse
landbouw', Wageningen 1998.
zijwaarts buigen van het loof is toegepast,
is niet bekend.
Omstreeks 1885 werd bekend dat met zo
genoemde Bordeauxse pap de aardappel
ziekte kon worden voorkomen. Het was
een middel op basis van kopersulfaat, dat
al in de wijnbouw werd gebruikt. Het zou
echter nog jaren duren voordat Bordeaux-
se pap op brede schaal werd toegepast.
Verzekering
Boeren konden zich verzekeren tegen de
aardappelziekte. De naamloze onderlinge
Landbouw-Verzekering-Maatschappij ad
verteerde in 1852 met "billijke premien" in
de Middelburgsche Courant. Inlichtingen
waren te bekomen bij de hoofdagent, de
heer F.C. Siebrecht in Middelburg.
Aantal hectares
Omdat door de aardappelziekte van 1845,
1846 en 1847 de oogst helemaal of voor
een groot deel verloren was gegaan, ston
den de Walcherse boeren niet te trappelen
om het aantal hectares met aardappelen
uit te breiden. In 1847 was op Walcheren
359 hectare met aardappels bezet, in 1848
was het 382 hectare en in 1849 366 hecta
re. In 1850 was het nog maar ongeveer
250 hectare, per gemeente minder dan
vier procent van het bouwland. In de ge
meenten Middelburg, Vlissingen, Souburg
en Westkapelle lag dit percentage tussen
de vier en acht. De gemiddelde opbrengst
was in dat jaar 103 hectoliter per hectare.
Van 1900 tot 1940 lag het aantal hectares
met aardappels op Walcheren tussen de
950 en 1.200.
Eerdergenoemde Gerlach schreef in 1885
dat men op Walcheren van een goede
aardappeloogst sprak als per hectare 160
tot 200 hectoliter werd geoogst. Omgere
kend in kilo's is dat 11.200 tot 14.000 per
hectare. Anno 2012 is men tevreden met
een opbrengst van 50.000 kilo per hectare.
Frans van den Driest
